Arku (arkitektura)

Arkua egitura kurbo bat da, zutabe edo euskarriren arteko hutsunea estaltzeko^[1] eta pisu jakin bat eusteko ahalmena duena. Eraikuntza elementu honek hainbat itxura eduki dezake: erdizirkularra, zorrotza, parabolikoa eta abar. Izena, arku deritzon armatik datorkio, horren eite kurboa baitu^[1].

Arkuak, jasotzen dituen kargak (bai berezko kargak bai gainkargak) alboetara bideratzen ditu, arkua bera eusten duten zutabe edo horma zatietaraino. Konpresioan egiten du lan, eta horregatik ekidinezina da eusten den puntuetan bultzada horizontalak sortzea; beraz, horma edo zutabeen berezko masa ez bada nahikoa bulkada horizontal hauek eusteko, ostiko-arku edo hormabular bidezko arriostramendua behar izango da arkua irauli ez dadin.

Arku jarrai batek ganga eratzen du, azalera bat estaltzen duen sabai biribildua^[2]. Arkuen erabilera oso antzinakoa da, K.a. 2. milurtekoan agertu baitziren Mesopotamiako adreilu arkitekturan^[3], baina erabilera sistematikoa Antzinako Erroman hedatu zen, askotariko egituretan aplikatuz.

1. ↑ ^{a b} Arku sarrera Euskaltzaindiaren hiztegian. Kontsulta: 2020-10-19
2. ↑ Ganga sarrera Euskaltzaindiaren hiztegian. Euskaltzaindia.
3. ↑ (Ingelesez) Ancient Mesopotamia: Architecture. .