Arrosa (landarea)

Arrosa (landarea)
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Plantae
Ordena	Rosales
Familia	Rosaceae
Subfamilia	Rosoideae
Generoa	Rosa L.
Azpibanaketa
Ikusi testua
Datu orokorrak
Gizakiak ateratzen dizkion produktuak	Arkakarats, rose oil (en) eta rose hip seed (en)

Arrosak (Rosa) Rosaceae familiako landare loredunak dira. Zuhaixka arantzatsua, izen bereko loreak ematen dituena^[1]. Kolore askotakoak dauden arren, loreak normalean kolore gorria izan ohi dute.

Rosa generoa zuhaixka talde ezagun batek osatzen du, oro har arantzatsuak eta loratuak, arrosazeoen familiako ordezkari nagusiak. Genero honetako kideen loreari arrosa esaten zaio.

Espezieen kopurua ehun ingurukoa da, gehienak Asiakoak, eta bertako kopurua txikia da Europan, Ipar Amerikan eta Afrika ipar-mendebaldean. Bai espezieak, bai laboreak eta hibridoak apaingarri gisa landatzen dira, lorearen edertasunagatik eta usainagatik; baina baita lurringintzan eta kosmetikan erabiltzen den funtsezko olioa, sendabelarrak (fitoterapia) eta gastronomikoak erauzteko ere.

Arrosa labore mota ugari dago (30.000 baino gehiago) hibridazio ezberdinetatik abiatuta, eta urtero beste berri batzuk agertzen dira.

Nagusiki laboreetan parte hartzen duten guraso-espezieak honako hauek dira: Rosa moschata, Rosa gallica, Rosa damascena, Rosa wichuraiana, Rosa californica eta Rosa rugosa. XX. mendeko arrosa edo arrosazaleak tamainan eta kolorean zentratu ziren, lore handi eta erakargarriak sortzeko, baina usain gutxirekin edo batere usainik gabe. Basoko arrosa askok eta "modaz pasatutako" askok, aldiz, usain gozo eta indartsua dute.

Arrosak lore saltzaileek saltzen dituzten lore arruntenen artean daude.

Arrosondoa lorategietako landare ezagunenetako bat da, baita arrosadiak izeneko lorategi espezifikoak ere, non generoko gorputz-adarrak bakarrik azaltzen diren, hauen barietatea hain zabala delarik, 10 edo 15 cm-ko altuerako miniatura arrosalak, zuhaixka handiak, zenbait metroko altuera hartzen duten igokariak edo lurzoruak estaltzeko erabiltzen diren arraskak barne.

1. ↑ Lur entziklopedietatik hartua.