Back Basilius I die Masedoniër Afrikaans Basileios I. ALS Basilio I AN باسيل الأول Arabic باسل الاول ARZ I Vasiley (imperator) Azerbaijani بیرینجی باسیلیوس AZB Васілій I Македанянін Byelorussian Василий I Македонец Bulgarian Bazilije I Makedonac BS
| Basilio Mazedoniarra | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
867 - 886 ← Mikel III.a - Leon VI.a Jakituna →
865 - 866 ← Damian (en)  | |||||
| Bizitza | |||||
| Jaiotza | Edirne, 811 (egutegi gregorianoa) | ||||
| Herrialdea |  Bizantziar Inperioa | ||||
| Heriotza | Konstantinopla, 886ko abuztuaren 29a (74/75 urte) | ||||
| Heriotza modua | istripuzko heriotza: hunting accident (en) sukarra | ||||
| Familia | |||||
| Ezkontidea(k) | Eudoxia Ingerina Maria Maniakes (en) | ||||
| Seme-alabak | |||||
| Haurrideak | ikusi
| ||||
| Leinua | Macedonian dynasty (en) | ||||
| Hezkuntza | |||||
| Hizkuntzak | Erdi Aroko greziera | ||||
| Jarduerak | |||||
| Jarduerak | subiranoa | ||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||
| Erlijioa | katolikoa | ||||
  | |||||
Basilio Mazedoniarra[1] (grezieraz: Βασίλειος ὁ Μακεδών, Basíleios hō Makedṓn; armenieraz: Բարսեղ Ա Մակեդոնացի, Barsegh A Makedonatsi; 826/835? – 886ko abuztuaren 29a), Basilio I.a Handia ere deitua, 867–886 bitartean Bizantziar Inperioko enperadorea izan zen[2].
Armeniatik etorri eta Mazedonian finkatu zen familia batean jaio zen. Nekazari xume sortu bazen ere, gortean hazi zuten, eta Mikel III.a enperadorearen tronua usurpatu zuen. Nahiz eta jatorri xumekoa izan, gaitasun handia erakutsi zuen estatuko gaiak gobernatzeko orduan. Horrela, botere inperialaren berpiztea eta arte bizantziarraren birsortzea eragin zuen. Bizantziarrentzat enperadore handienetako bat zen, eta hark fundatu zuen dinastiak, Mazedoniarrak, Bizantziar Inperioaren aro oparo eta loriatsuena kontsideratzen den aroa gobernatu zuen.
Legegintzan ikaragarrizko lana egin zuen Basilio I.ak, Justiniano I.aren bilduma eskuratu eta eguneratu zuen. Basilikak izeneko lanean bildu zituen legeak. Arlo eklesiastikoari dagokionez, Erromarekin oso harreman onak izan zituen, baina, aldi berean, ez zuen Erromaren mende, neurri batetik harago, jartzeko asmorik.
Basilio I.aren agintaldia bogomiloak izeneko heretikoekin izandako gerra korapilatsuak markatu zuen. Italian izandako garaipen militarrek bizantziarrek penintsula horretan izan zuten menderatze-aldi berria ireki zuten. Baina, batez ere, bizantziarrak Mediterraneoaren eta, bereziki, Adriatikoaren jaun eta jabe izan ziren.
Basilio I.ak 19 urtez gobernatu zuen. 886an hil zen, ehiza-istripu larri baten ondoren.
- ↑ Euskaltzaindiaren 179. araua, Bizantziar Inperioko pertsona-izenak
- ↑ Basil I 2012. Encyclopædia Britannica Online. 2012ko abenduaren 23an begiratua.