Bi Nazioen Errepublika

Poloniar-lituaniar Batasuna Lenkijos Karalystė ir Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė
1569 – 1795
Oinordetzako monarkia (1569–1573), Hautapenezko monarkia (1573–1791), Oinordetzako monarkia (1791–1795)
Goiburua Si Deus Nobiscum quis contra nos Jainkoa gure alde badago, orduan nor dago gure kontra (XVIII. mendera arte) Pro Fide, Lege et Rege Fede, legea eta erregearen alde (XVIII. mendetik aurrera)
Batasunaren kokapena
Geografia
Hiriburua	Krakovia Varsovia
Biztanleria	6500000
Azalera	815000 km²
Kultura
Hizkuntza(k)	Poloniera Latina Frantsesa Ruthenera Lituaniera Alemana Hebreera Armeniera
Erlijioa	Katolizismoa Greziar katolizismo Eliza Ortodoxoa Protestantismoa (sekta batzuk) Judaismoa Islama (batez ere tatariar eta turkiarrak)
Historia
Batasunaren ezarpena	1569ko uztailaren 1a
3. banaketa	1795eko urriaren 24a
← Aurrekoak Poloniako Erresuma Lituaniako Dukerri Handia Ondorengoak → Prusiako Erresuma Galitzia eta Lodomeriako Erresuma Errusiar Inperioa

Bi Nazioen Errepublika (polonieraz: Rzeczpospolita Obojga Narodów; lituanieraz: Abiejų tautų respublika) edo Poloniar-Lituaniar Batasuna (lituanieraz: Lenkijos Karalystė ir Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė) 1569an Poloniak eta Lituaniak sortutako erresuma izan zen. XVI. eta XVII. mendeetako Europan orduko herrialderik handienetariko bat izan zen, milioi bat kilometro koadroko azalera eta hamaika milioi biztanle izanik^[1][2][3][4].

Batasunak bere garaietan aurrekariak ziren ezaugarri politikoak zituen, erregearen boterea kontrolpean zutenak. Nobleziak (szlachta) osaturiko legebiltzarra (Sejm) nagusia zen. Sistema hau demokrazia,^[5] monarkia konstituzionala^[6][7][8] eta federalismoaren^[9] aurrekaria izan zen. Batasuna osatzen zuten bi estatuak formal aldetik berdinak ziren, nahiz eta Polonia garaiena izan.

Bi Nazioen Errepublikak aniztasun etnikoa eta tolerantzia erlijioso maila altuak zituen^[10]. Hamarkada askotan zehar oparotasuna nagusia bazen ere^[11], gainbehera politiko^[12] militar eta ekonomikoa^[13] jasan zuen. Hori zela ete, inguruko auzokide indartsuek (Austria, Prusia eta Errusiar Inperioa) XVIII. mendeko bukaeran erresuma elkarbanatu zuten. Banaketa baino zertxobait lehenago, Batasunak erreforma sakona egin eta 1791ko maiatzaren 3an konstituzio iraultzaile bat ezarri zuen^[14].

1. ↑ "Poland." Encyclopædia Britannica. 2009. Encyclopædia Britannica Online
2. ↑ Heritage: Interactive Atlas: Polish-Lithuanian Commonwealth
3. ↑ Norman Davies, Europe: A History, Pimlico 1997, p. 554
4. ↑ Yale Richmond, From Da to Yes: Understanding the East Europeans, Intercultural Press, 1995, p. 51
5. ↑ Maciej Janowski, Polish Liberal Thought, Central European University Press, 2001, ISBN 963-9241-18-0, Google Print: p3, p12
6. ↑ Paul W. Schroeder, The Transformation of European Politics 1763–1848, Oxford University Press, 1996, ISBN 0-19-820654-2, Google print p84
7. ↑ Rett R. Ludwikowski, Constitution-Making in the Region of Former Soviet Dominance, Duke University Press, 1997, ISBN 0-8223-1802-4, Google Print, p34
8. ↑ George Sanford , Democratic Government in Poland: Constitutional Politics Since 1989, Palgrave, 2002, ISBN 0-333-77475-2, Google print p11—constitutional monarchy, p3—anarchy
9. ↑ Aleksander Gella, Development of Class Structure in Eastern Europe: Poland and Her Southern Neighbors, SUNY Press, 1998, ISBN 0-88706-833-2, Google Print, p13
10. ↑ Halina Stephan, Living in Translation: Polish Writers in America, Rodopi, 2003, ISBN 90-420-1016-9, Google Print p373
11. ↑ Dvornik, Francis. (1992). The Slavs in European History and Civilization. Rutgers University Press, 300 or. ISBN 08-13507-99-5..
12. ↑ Martin Van Gelderen, Quentin Skinner, Republicanism: A Shared European Heritage, Cambridge University Press, 2002, ISBN 0-521-80756-5 Google Print: p54
13. ↑ Evsey Domar (1970)The Causes of Slavery or Serfdom: A Hypothesis Economic History Review 30:1 18–32. orr.
14. ↑ Blaustein, Albert. (1993). Constitutions of the World. Fred B. Rothman & Company.