Bortxazko lan

Bortxazko lana edo gatibu lana pertsonek beren gogoz kontra eta mehatxupean egiten duten lana da. Lan egiteari uko eginda ezartzen diren diren zigorrak atxiloketa, desjabetze eta bestelako indarkeria ekintzak izan daitezke (batzuetan heriotzeraino). Historian izandako bortxazko lan egoeretako batzuk esklabotza, joputza eta bortxazko lanen esparruak eta presondegietako zigorrezko lana izan dira. Lan esklabo garaikidea langilearen askatasunerako murrizketak sortzen dituen lan-esplotazioa da.

Esklaboak maila ekonomiko baxukoak dira, babes-legeak ahulak diren herrialdeetatik hezkuntza, osasuna eta kreditu formala eskuratzeko aukera gutxi duten lekuetatik, beraz, errekrutatzaileen ekintza erraztu egiten da. Langileak zerbitzu bat eman behar du ordainsaririk jaso gabe edo bere beharretarako balio nahikoa jaso gabe. Lan-harreman horiek gehienak legez kanpokoak eta klandestinoak dira. Baldintza horien aurrean, langileek ez dute lanetik aldentzea lortzen, gehienak zorrak kitatzeko lan egitera behartzen dituzte, askotan arbaso batek erosita.