Edwin Hubble

Edwin Hubble
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Marshfield, 1889ko azaroaren 20a
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Lehen hizkuntza	ingelesa
Heriotza	San Marino, 1953ko irailaren 28a (63 urte)
Hobiratze lekua	ezezaguna
Heriotza modua	berezko heriotza: silent stroke (en) istripu zerebrobaskularra
Familia
Ezkontidea(k)	Grace Lillian Burke (en)
Hezkuntza
Heziketa	Chicagoko Unibertsitatea The Queen's College Wheaton Warrenville South High School (en)
Hezkuntza-maila	Doctor in Engineering (en)
Tesi zuzendaria	Edwin Brant Frost
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Forest Ray Moulton (mul)
Jarduerak
Jarduerak	astronomoa, astrofisikaria eta kosmologoa
Enplegatzailea(k)	Yerkes Observatory (en) Mount Wilson Behatokia
Lan nabarmenak	ikusi Hubbleren legea Hubble sequence (en)
Jasotako sariak	ikusi Legionnaire of Legion of Merit  (1946) Astronomiako Errege elkartearen urrezko domina  (1940) Bruce domina  (1938) Franklin domina  (1939) Rhodes Scholarship  (1910) Indiana Basketball Hall of Fame  (2017) Barnard domina  (1935) Newcomb Cleveland Prize  (1924) Silliman Memorial Lectures  (1935) International Space Hall of Fame  (2001)
Kidetza	Amerikako Sozietate Filosofikoa Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra Bigarren Mundu Gerra

 Edwin Hubble (Marshfield, Missouri, 1889ko azaroaren 20a – San Marino, Kalifornia, 1953ko irailaren 28a)^[1] XX. mendeko astronomo estatubatuar garrantzitsuenetako bat izan zen, famatua batez ere galaxien mugimendua neurtuz, unibertsoen hedapena frogatzeagatik. Hubble kosmologiaren aita bezala hartzen da, nahiz eta bere lanak astronomia eta astrofisikako beste hainbat eremu jorratzen dituen. Funtsezkoa izan zen galaxiaz kanpoko astronomia eta behaketazko kosmologiaren eremuak ezartzeko.^[2][3]

Ordura arte nebulosa bezala katalogatutako hauts eta gas hodei asko Esne Bidetik haratagoko galaxiak zirela frogatu zuen Hubblek.^[4] Zefeida izar aldakor baten argitasun eta pultsazio periodoaren arteko erlazio zuzena^[5][6] (1908an Henrietta Swan Leavittek aurkitutakoa^[7]) erabili zuen distantzia galaktikoak eta estragalaktikoak neurtzeko.^[8][9]

Hubblek frogatu zuenez, galaxia baten aldentze abiadura handitu egiten da Lurretik duen distantziarekin, orain Hubbleren legea esaten zaion fenomenoa, nahiz eta Georges Lemaîtrek bi urte lehenago proposatu zuen.^[10] Hubbleren legeak unibertsoa hedatzen ari dela inplikatzen du.^[11] Hamarkada bat lehenago, Vesto Slipher astronomo estatubatuarrak nebulosa hauetako askoren argiak gorriranzko lerrakuntza handia zuela erakutsi zuen, hau aldentze abiadura handien adierazle izanik.^[12][13]

Hubbleren izena ezaguna da bere omenez Hubble espazio teleskopioa izendatu zutelako. Bere jaioterrian, Marshfielden, teleskopioaren modelo bat dute erakusgai.

1. ↑ Biography of Edwin Hubble (1889–1953). NASA.
2. ↑ Redd, Nola Taylor. «Famous Astronomers | List of Great Scientists in Astronomy» SPACE.com (Perch).
3. ↑ Reese, Riley. «Most Influential Astronomers of All Time» Futurism (Jerrick Ventures LLC).
4. ↑ Hubble, Edwin. (December 1926). «Extragalactic nebulae» Astrophysical Journal 64 (64): 321–369.  doi:10.1086/143018. Bibcode: 1926ApJ....64..321H..
5. ↑ Udalski, A.; Soszynski, I.; Szymanski, M.; Kubiak, M.; Pietrzynski, G.; Wozniak, P.; Zebrun, K.. (1999). «The Optical Gravitational Lensing Experiment. Cepheids in the Magellanic Clouds. IV. Catalog of Cepheids from the Large Magellanic Cloud» Acta Astronomica 49: 223–317. Bibcode: 1999AcA....49..223U..
6. ↑ Soszynski, I.; Poleski, R.; Udalski, A.; Szymanski, M. K.; Kubiak, M.; Pietrzynski, G.; Wyrzykowski, L.; Szewczyk, O. et al.. (2008). «The Optical Gravitational Lensing Experiment. The OGLE-III Catalog of Variable Stars. I. Classical Cepheids in the Large Magellanic Cloud» Acta Astronomica 58: 163. Bibcode: 2008AcA....58..163S..
7. ↑ Leavitt, Henrietta S.. (1908). «1777 variables in the Magellanic Clouds» Annals of Harvard College Observatory 60: 87. Bibcode: 1908AnHar..60...87L..
8. ↑ Freedman, Wendy L.; Madore, Barry F.; Gibson, Brad K.; Ferrarese, Laura; Kelson, Daniel D.; Sakai, Shoko; Mould, Jeremy R.; Kennicutt, Jr., Robert C. et al.. (2001). «Final Results from the Hubble Space Telescope Key Project to Measure the Hubble Constant» The Astrophysical Journal 553 (1): 47–72.  doi:10.1086/320638. Bibcode: 2001ApJ...553...47F..
9. ↑ Freedman, Wendy L.; Madore, Barry F.. (2010). «The Hubble Constant» Annual Review of Astronomy and Astrophysics 48: 673–710.  doi:10.1146/annurev-astro-082708-101829. Bibcode: 2010ARA&A..48..673F..
10. ↑ «Astronomer Sleuth Solves Mystery of Big Cosmos Discovery by Nola Taylor Redd, Space.com, November 14, 2011» Space.com November 14, 2011.
11. ↑ Hubble, Edwin. (1929). «A relation between distance and radial velocity among extra-galactic nebulae» PNAS 15 (3): 168–173.  doi:10.1073/pnas.15.3.168. OCLC .522427 PMID 16577160. Bibcode: 1929PNAS...15..168H..
12. ↑ Slipher, V.M.. (1917). Proc. Am. Philos. Soc.. 56, 404–409 or..
13. ↑ Segal, I.E.. (December 1993). «Geometric derivation of the chronometric redshift» Proc. Natl. Acad. Sci. USA 90 (23): 11114–11116.  doi:10.1073/pnas.90.23.11114. OCLC .47932 PMID 11607440. Bibcode: 1993PNAS...9011114S..