Ekuador

Ekuadorko Errepublika
República del Ecuador
Ereserkia: Salve, Oh Patria (en)
Goiburua: El Ecuador ha sido, es y será país Amazónico ("Ekuador, herrialde amazonikoa zen, da eta izango da")
Ekuadorko bandera coat of arms of Ecuador (en)
Geografia
Hiriburua	Quito 0°13′12″S 78°30′45″W
Azalera	255.586,91 km²
Punturik altuena	Chimborazo (6.263,47 m)
Punturik sakonena	Ozeano Barea (0 m)
Kontinentea	Hego Amerika
Mugakideak	Peru eta Kolonbia
Administrazioa
Gobernu-sistema	errepublika eta presidentzialismo
Ekuadorko presidentea	Daniel Noboa
Ekuadorko presidentea	Daniel Noboa
Legebiltzarra	National Assembly (en)
Epai autoritatea	National Court of justice (en)
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi Aduanen Mundu Erakundea Agency for the Prohibition of Nuclear Weapons in Latin America and the Caribbean (en) Ameriketako Estatuen Erakundea Andean Community (en) Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua Group on Earth Observations (en) Hego Amerikako Nazioen Batasuna Interpol Itun Antartikoa Merkataritzaren Mundu Erakundea Multilateral Investment Guarantee Agency (en) Munduko Meteorologia Erakundea Nazio Batuen Erakundea Nazioarteko Erakunde Hidrografikoa Nazioarteko Finantza Korporazioa Nazioarteko Garapen Elkartea Osasunaren Mundu Erakundea Posta Batasun Unibertsala Telekomunikazioen Batasun Internazionala UNESCO United Nations–African Union Hybrid Operation in Darfur (en)
Demografia
Biztanleria	16.938.986
Dentsitatea	66,27 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi gaztelania Quichua (en) Shuarrera
Erabilitako hizkuntzak	ikusi gaztelania, Shuarrera, Waorani (en) , Ecuadorian Sign Language (en) , Tsachila (en) , Secoya (en) , Awa Pit (en) , Cha'palaa (en) , Cofán (en) , Achuar (en) , Siona (en) , Teteté (en) , Media Lengua (en) , Záparo (en) , Salasaca Highland Quichua (en) , Cañar Highland Quichua (en) , Chimborazo Highland Quichua (en) , Northern Pastaza Quichua (en) , Calderón Highland Quichua (en) , Napo Lowland Quechua (en) , Imbabura Highland Quichua (en) , Loja Highland Quichua (en) eta Tena Lowland Quichua (en)
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 18
Emankortasun-tasa	2,542 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	225.277 (2016)
Bizi-itxaropena	76,327 (2016)
Giniren koefizientea	47,3 (2020)
Giza garapen indizea	0,74 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	103.056.619.000 $ (2017)
BPG per capita	6.273 $ (2017)
BPG erosketa botere paritarioa	193.048.599.950 nazioarteko dolar (2017)
BPG per capita EAPn	11.612,045 nazioarteko dolar (2017)
BPGaren hazkuntza erreala	−2,2 % (2016)
Erreserbak	2.169.697.856 $ (2017)
Inflazioa	1,1 % (2016)
Historia
1809	Luz de América (en)
1811	Republic of Quito (en)
1822	Pichinchako gudua
1840
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+593
ISO 3166-1 alpha-2	EC
ISO 3166-1 alpha-3	ECU
Ordu eremua	ikusi UTC−05:00 mainland Ecuador (en) : Pacific/Galapagos (en) Galapagoak : UTC−06:00 Galapagoak : America/Guayaquil (en) mainland Ecuador (en)
Elektrizitatea	120 V. 60 Hz.NEMA 1-15 (en) eta NEMA 5-15 (en)
Internet domeinua	.ec
presidencia.gob.ec

Ekuador, ofizialki Ekuadorreko Errepublika^[1] (gaztelaniaz: República del Ecuador, /reˈpuβlika ðel ekwaˈðor/ ahoskatua), Hego Amerika ipar-mendebaldeko estatua da, Ozeano Barearen ertzean dagoena. Iparraldean Kolonbiarekin du muga, ekialde eta hegoaldean Perurekin eta mendebaldean Ozeano Barearekin. 256.370 kilometro koadroko azalera du (Galapagos uharteekin batera),^[2] eta 14.306.876 biztanle^[2] 2010eko erroldaren arabera. Izena gaztelaniazko ecuador hitzetik datorkio, Lurraren ekuatorean baitago. Hiriburua Quito da. Sukrea da bertako txanpona.

Iparraldeko Andeek iparraldetik hegoaldera zeharkatzen dute herrialdea. Sumendizko mendilerroa da: 70 sumendi daude, handienak Chimborazo (6.267 m) eta Cotopaxi (5.896). Andeen mendebaldean Guayaquilgo golkoa eta itsabazterreko zabaldia daude eta ekialdean Amazonia. Horrez gainera, Pazifikoan, kontinentetik 1.000 km-ra, Galapagos uharteak ere Ekuadorrenak dira.

Errepublika presidentzialista da. 1830ean lortu zuen independentzia, Espainiar Inperioaren eta Colombia Handiaren parte izan ondoren. Giza Garapen Indizea 0,695 da^[3] eta biztanleriaren % 33,1 txirotasun mailaren azpitik bizi da^[4].

1. ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
2. ↑ ^{a b} Ecuador. cia.gov (Noiz kontsultatua: 2016-10-20).
3. ↑ Human Development Report 2010. United Nations. 2010.
4. ↑ Indexmundi: Ecuador Population below poverty line