Euro

Euro
Ezaugarriak
Herrialdea	Austria, Belgika, Herbehereak, Finlandia, Frantzia, Alemania, Grezia, Irlandako Errepublika, Italia, Luxenburgo, Portugal, Espainia, Monako, San Marino, Vatikano Hiria, Eslovenia, Zipre, Malta, Eslovakia, Estonia, Andorra, Letonia, Lituania, Kroazia, Kosovo eta Montenegro
Nongo eskumena	Eurogunea
Jaulkitzailea	Europako Banku Zentrala
Ikurra	€
Honen izena darama	Europa
Historia
Hasiera	2002ko urtarrilaren 1a eta 1999ko urtarrilaren 1a
Ordezkatzen du	Austriar txelin, Belgikar libera, Cypriot pound (en) , Herbeheretar florin, Estonian kroon (en) , Finlandiar marko, Frantziar libera, Alemaniar marko, Greziar drakma, Irlandar libera, Italiar lira, Lats, Lituaniako litas, Luxenburgotar franko, Maltese lira (en) , Monegasque franc (en) , Portugaldar ezkutu, San Marinoko lira, Slovak koruna (en) , Slovenian tolar (en) , Espainiar pezeta, Vatican lira (en) , Europako kontu-unitate eta Croatian kuna (en)

Euroa (EUR edo €) Europar Batasuneko hogei estaturen diru ofiziala da. Danimarkak esklusio klausula du, euroko adopziotik kanpo egotea ahalbidetzen duena. Gainerako 6 estatuek euroa hartzera behartuta daude Maastricht Ituna sinatzerakoan. Halaber, Andorra, San Marinok, Vatikano Hiriak eta Monakok akordioak dituzte Europar Batasunarekin euroaren erabilerarako. Montenegrok eta Kosovok unilateralki erabaki zuten euroaren erabilera.

Europar Batasuneko herrialde guztietan ez da ezarri euroa legezko erabilerako dirutzat; batzuetan, nahi izan ez dutelako, eta, beste batzuetan, eskatu ziren baldintzak ez zirelako betetzen.

Euroa darabilten estatuen guneari, "Eurogunea" deritzo, hau da, Alemaniak, Austriak, Belgikak, Eslovakiak, Esloveniak, Espainiak, Estoniak, Finlandiak, Frantziak, Greziak, Irlandak, Italiak, Maltak, Kroaziak, Letoniak, Lituaniak, Luxenburgok, Herbehereek, Portugalek eta Ziprek osatzen duten eremua.

Euroa bigarren diru-erreserba da, baita munduko nazioarteko transakzioetan gehien negoziatu eta erabiltzen den bigarrena ere, AEBko dolarraren ondoren.

340 milioi herritar inguru bizi dira euroguneko 20 herrialdetan^[1]. Gainera, mundu osoko 240 milioi pertsona baino gehiagok euroan ezarritako txanponak erabiltzen dituzte, 190 milioi afrikar baino gehiago barne.

Euro izena 1995eko abenduaren 16an onartu zen Madrilen^[2]. Euroa 1999ko urtarrilaren 1ean sartu zen munduko finantza merkatuetan kontu moneta gisa, Europako Diru Unitate Zaharra (ECU) ordezkatuz 1:1 proportzioan.

Txanponak eta billeteak 2002ko urtarrilaren 1ean sartu ziren zirkulazioan urte hartan euroa onartu zuten Europar Batasuneko 12 estatuetan^[3]: Alemania, Austria, Belgika, Espainia, Finlandia, Frantzia, Grezia, Irlanda, Italia, Luxenburgo, Herbehereak eta Portugal. Gainera, urte hartan, Vatikano Hiriko, Monakoko eta San Marinoko mikroestatu europarrek euroa hartu zuten, Europar Batasuneko herrialdeekin eta Andorrarekin modu ez-ofizialean akordioak zituztenek. 2011n, Andorrak diru-akordioa sinatu zuen Europar Batasunarekin, eta 2012ko apirilaren 1ean jarri zen indarrean. Horren ondorioz, Andorrak euroa modu ofizialean onartu zuen. 2007ko urtarrilaren 1ean, Eslovenia^[4]eurogunera sartu zen, eta Malta^[5] eta Zipre^[6] 2008ko urtarrilaren 1ean sartu ziren; Eslovakia, berriz, 2009ko urtarrilaren 1ean^[7]; Estonia 2011ko urtarrilaren 1ean^[8], eta SESBeko kide izandako euroguneko kide bihurtu zen lehen herrialdea izan zen. Letonia 2014ko urtarrilaren 1ean sartu zen^[9], eta Lituania 2015eko urtarrilaren 1ean^[10]. Azkenik, Kroaziak euroa 2023ko urtarrilaren 1ean hartu zuen, eta Europako diru-komuna hartzen azken herrialdea izan zen^[11].

Europar Batasuneko zazpi herrialdek ez dute oraindik euroa onartu: Bulgariak, Danimarkak, Hungariak, Poloniak, Txekiar Errepublikak, Errumaniak eta Suediak. Erresuma Batuak ere ez zuen horrelakorik egin Batasuneko kide izan zen urteetan.

1. ↑ (Gaztelaniaz) «Zona del euro» commission.europa.eu (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
2. ↑ «CONSEJO EUROPEO DE MADRID: CONCLUSIONES DE LA PRESIDENCIA» www.europarl.europa.eu (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
3. ↑ (Gaztelaniaz) Bank, European Central. (2023-01-31). La introducción inicial del euro (2002). (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
4. ↑ (Gaztelaniaz) Bank, European Central. (2022-12-02). Eslovenia (2007). (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
5. ↑ (Gaztelaniaz) Bank, European Central. (2023-01-31). Malta (2008). (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
6. ↑ (Gaztelaniaz) Bank, European Central. (2023-01-31). Chipre (2008). (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
7. ↑ (Gaztelaniaz) Bank, European Central. (2023-01-31). Eslovaquia (2009). (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
8. ↑ (Gaztelaniaz) Bank, European Central. (2023-01-31). Estonia (2011). (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
9. ↑ «Letonia, pese a sus reticencias, entra en 2014 con el euro como moneda :: Euroefe.com: portal de información europea :: Euroefe Destacado Noticias» web.archive.org 2014-04-07 (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
10. ↑ (Gaztelaniaz) «Lituania adopta el euro desde este 1 de enero» BBC News Mundo 2015-01-01 (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).
11. ↑ Crece la eurozona: Croacia adopta el euro como moneda oficial