Euskal Unibertsitatea historian zehar Euskal Herrian euskarazko unibertsitate bat izateko egon den aldarrikapena izan da. Euskal hitzak «nagusiki euskaraz arituko dena»[1] esan nahi du. Unibertsitate izenak, berriz, bi adiera ditu. Adibide bat jartzearren: Nafarroako Unibertsitatea esaten denean berez unibertsitate konkretu batez ari gara, eta Italiako Unibertsitatea esaten dugunean Italiako unibertsitate sistemaz ari gara. Hori dela eta, nahasmen handia dago bi kontzeptu horien artean. Karlos Santamaria euskal unibertsitatearen arteko pentsalariak honela adierazten zuen:[2][3]
« | Bi eginkizun diferente dago uste dudanez, gure Unibertsitatearen alorrean. Batari Euskal Unibertsitatea dei lekioke; besteari, berriz, Euskal Herriko Unibertsitate izena emango nioke nik, bion arteko desberdintasuna ongi azaltzeko (...) Euskal Herrian dauden eta egongo diren unibertsitate eta sasi-unibertsitate multzoari Euskal Herriko Unibertsitatea izena emango diogu. Aldiz, uste honek utopia itxura badu ere, nire terminologiaz Euskal Unibertsitatea euskal kultura eta hizkuntzaren “alma mater” izan beharko litzatekeen euskarazko unibertsitatea da | » |