Back Holstein Fries Afrikaans هولشتاين (سلالة بقر) Arabic Vaca Frisona-Holstein Catalan مانگای فریزی CKB Holštýnský skot Czech Holstein-Frieser Danish Holstein-Rind German Frisón'na EML Holstein Friesian English Holstein Frisa Esperanto
| Frisiar behi | |
|---|---|
| Behi arraza | |
 | |
| Espeziea | Bos taurus |
Holstein behia, frisiar behia edo Holstein-Frisia, frisiar eskualdetik datorren behi-arraza bat da (Saxonia Behera eta Schleswig-Holstein Alemanian, Frisia eta Ipar Holanda Herbehereetan), bere esne, haragi eta moldagarritasun handiagatik nabarmentzen dena[1]. Ezaugarri horiek direla eta, hainbat herrialdetako abeltzaintzetan hartu zuten, eta gaur egun mundu osoko behi esne ekoizpena gauzatzen duten haztegietan arrazarik ohikoena da. Animalia hau 40 kg inguruko pisuarekin jaiotzen da. Holstein behiak 600 kg inguru pisatzera iristen dira, eta zezenak, berriz, 1000 kg.
Normalean, ekoizpena hirurehun eta bost eguneko edoskitze normalizatu batean neurtzen da (normalean, behia denbora horretan egoten da ekoizpenean, eta, ondoren, erditu baino, berrogei egun bi hilabete artean, lehenago, lehortu egiten zaio, orduan hasten baita hurrengo edoskitzea). Ekoizpen hau oso aldakorra da behiaren maneiuaren eta elikaduraren arabera, baina asko dira 20.000 litro esne baino gehiago dituzten behiak. Esate baterako, Espainiako eta Andorrako eremuetan, batez bestekoa 12.000 litro ingurukoa da, gutxi gorabehera, koipe eta proteina portzentaje batzuekin. % 3,70 eta % 3,15, hurrenez hurren. Ekoizpen horiek oso maneiu espezializatua, hautaketa genetiko handia eta elikadura oso zaindua eskatzen dute. Badira baserriz baserriko behien elikaduraren diseinuan aritzen diren profesionalak.
Herrialde bakoitzean arraza tokian tokiko baldintzetara egokitzeko ahalegina egin da, hazkuntza helburu ezberdinetara bideratuz. Horrela sortu dira tamainari eta eskakizunei dagokien estandarra, eta horrek esnearen eta haragiaren ekoizpenaren batez besteko errendimenduetan eragiten du.
Iraganean, frisiar ganadu izenarekin bi arraza mota bereizten ziren: bata, gorputz zuri-beltzekoa (pinto edo orbandua ), holandarra edo Holstein-Friesian deitua, eta bestea, gorputza gorriz eta zuriz zikindua. Azken hau Estatu Batuetan akats genetikotzat hartu izan da urteetan. Batzuetan, Holstein behi batetik eta Holstein zezen batetik kume gorri eta zuri bat jaiotzen zen, eta berehala sakrifikatzen zuten. Baina, denbora igaro ahala, ikusi zen animalia beltz eta zuri ezberdinak "faktore gorri" delakoaren eramaileak direla. Hala ere, XIX. mendearen amaieran biak arraza bakartzat hartzen ziren. Holstein behiak orban zuriak dituzten behi beltzak dira, ez dira orban beltzak dituzten behi zuriak.
- ↑ «History of the Holstein Breed» www.holsteinusa.com (Noiz kontsultatua: 2023-05-11).