Galadriel

Galadriel
Legendarium
Argitalpena
Sortzailea	J. R. R. Tolkien
Ageri den obrak	ikusi Eraztunen Jauna, Silmarillion, Numenor eta Erdialdeko Lurraldeko amaitu gabeko ipuinak, The Hobbit trilogy (en) eta Eraztunen Jauna: Erregearen Itzulera
Interpretatzailea	ikusi Cate Blanchett Morfydd Clark
Datu biografikoak
Jaiotza-izena	Artanis eta Nerwen
Sexua	emakumezkoa
Familia
Aita	Finarfin
Ama	Eärwen
Ezkontidea(k)	Zeleborn
Seme-alabak	ikusi Celebrian
Anai-arrebak	ikusi Orodreth Finrod Angrod Aegnor
Familia	House of Finwë (en)
Bestelakoak
Etsaiak	Melkor eta Sauron

Galadriel (sindarinetik "dizdira distiratsu batekin girlandatsutako dontzeila" bezala itzulia), Tolkienen legendarium ospetsuko pertsonaia bat da, Silmarillion eta Eraztunen Jauna lanetan agertzen dena. Noldor klaneko emakumezko elfo bat da, Finarfin eta Eärwenen alaba eta Finrod, Orodreth, Angrod eta Aegnorren arreba da. Celebrianen ama eta Arwenen amona ere bada.

Lurralde bat bere kontura gobernatzeko bere nahiak bere senidea zen Fëanorrek Zuhaitzen Aroaren amaieran bultzatutako Erdialdeko Lurralderako erbesteratzera batzera eraman zuen. Han Doriath erresuman bizi izan zen, non Celeborn ezagutu zuen eta beronekin ezkondu zen. Beleriandeko lurrak hondoratu aurretik, Eguzkiaren Lehen Aroaren amaieran gertatu zena, Galadriel Eriadorrera joan zen bere senarrarekin batera eta Lothlorien basoan bizi izan ziren Eguzkiaren Hirugarren Aroa amaitu arte. Han jaso zuen Celebrimborrek elfoentzat sortu zuen hiru botere eraztunetako bat, Nenya izenekoa. Eraztunaren Gerran Eraztunaren Elkarteari bertan babes eman zion, eta, gerra amaitu ondoren, Amanerantz abiatu zen.

Tolkienek pertsonaia Eraztunen Jauna idazten ari zela sortu zuen, eta beranduago Silmarillioneko testuetara ere gehitua izango zen. Bere historiaren eboluzioa Christopher Tolkienek Numenor eta Erdialdeko Lurraldeko Amaitu gabeko ipuinak izeneko lanean zailena eta arazotsuenatzat hartzen du bere bertsio ezberdinen artean "inkoherentzia larriak" izateagatik; lan honetan, gainera, egileak, bere bizitzan zehar Galadrieli buruz idatzitako istorioetakoren batzuk biltzen dira.

Galadriel Eraztunen Jaunaren egokitze ugaritan agertu da, horien artean zenbait joko, 1978an Ralph Bakshiek eginiko marrazki bizidunetako filmea, 1955 eta 1981eko BBC Radio 3 irrati bertsioak eta Peter Jacksonek 2001, 2002 eta 2003an eginiko film trilogia. Bere agerpena eleberria zinera egokitzeko lehen saiakeretan ere programatua zegoen, Morton Grady Zimmermanen gidoi batean oinarritutakoa kasu (1957), edo United Artists enpresak John Boorman zuzendari zuela 1970eko hamarkadan proiektatu zuena.

2022ko Botere Eraztunak saioan pertsonaia berriro agertu zen, Morfydd Clark galestar aktoreak antzeztuta, istorio honetako protagonista gisa.