Haril

Harila^[1], bobina^[2] edo induktorea^[3] energia eremu magnetiko moduan biltegiratzen duen zirkuitu elektriko baten osagai pasiboa da, autoindukzio-fenomenoa baliatzen duena^[4].

Induktore ere izendatzen da (harila, itotzailea edo erreaktorea). Bi terminaleko osagai elektriko pasiboa da, eta, eremu magnetiko batean, energia biltegiratzen du korronte elektrikoa handik igarotzen denean^[5]. Induktorea haril batean kiribildutako kable isolatu bat izaten da.

Hariletik dabilen korrontea aldatzen denean, denboran aldatzen den eremu magnetikoak Indar elektroeragile (iee) bat induzitzen du (tentsioa) eroalean, Faradayren indukzio legeak deskribatutakoa. Lenzen legearen arabera, induzitutako tentsioak polaritate bat (norabidea) du, eta polaritate hori sortu duen korronte aldaketaren aurka dago. Horren ondorioz, induktoreek zeharkatzen dituen korrontearen edozein aldaketaren aurka egiten dute.

Induktoreak induktantzia du ezaugarri, hau da, korrontearen tentsioaren eta truke-tasaren arteko erlazioa. Nazioarteko Unitate Sisteman (SI), induktantzia unitatea henrya (H)^[6] da, horrela deitua Joseph Henry XIX. mendeko zientzialari estatubatuarrengatik. Zirkuitu magnetikoen neurketan, weber/ampereren baliokidea da. Induktoreek 1 µH (10^-6 H) eta 20 H bitarteko balioak izaten dituzte. Induktore askok burdinaz edo ferritaz egindako nukleo magnetiko bat dute harilaren barruan, eta nukleo horrek eremu magnetikoa eta, beraz, induktantzia handitzeko balio du. Kondentsadoreekin eta erresistentziekin batera, harilak dira zirkuitu elektronikoak osatzen dituzten hiru elementu pasibo linealetako bat. Harilak oso erabiliak dira korronte alternoko (AC) ekipo elektronikoetan, bereziki irrati-ekipoetan. Korronte alternoa blokeatzeko eta korronte zuzena (CC) igarotzen uzteko erabiltzen dira; horretarako diseinatutako induktoreei bobina deritze. Iragazki elektronikoetan ere erabiltzen dira hainbat maiztasuneko seinaleak bereizteko, eta, kondentsadoreekin batera, sintonizatutako zirkuituak egiteko, irrati- eta telebista-hargailuak sintonizatzeko erabiliak.

1. ↑ Euskaltzaindia, Haril. 3. adiera.Euskaltzaindiaren hiztegia
2. ↑ Euskaltzaindia, Bobina, 2. adiera, Euskaltzaindiaren hiztegia
3. ↑ Euskaltzaindia, Induktore, Euskaltzaindiaren hiztegia
4. ↑ Castillo, Juan Carlos Martín (2017). Componentes pasivos (Electrónica). Editex. ISBN 9788491612476. Consultado el 10 de febrero de 2018
5. ↑ Alexander, Charles; Sadiku, Matthew (2009). Fundamentals of Electric Circuits (3 edición). McGraw-Hill. p. 211
6. ↑ Euskaltzaindia, 197. araua, EBO (II). Sinboloak