Hotzeri

Hotzeri
Deskribapena
Motagoiko arnasbideetako infekzioa, nasofaringitisa, Picornaviridae infectious disease (en) Itzuli, acute viral respiratory tract infection (en) Itzuli, upper respiratory tract disease (en) Itzuli, viral rhinitis (en) Itzuli
eritasuna
Espezialitateafamilia-medikuntza, infektologia
Otorrinolaringologia
Arrazoia(k)Errinobirus, Coronaviridae, Adenobirus, arnas birus sintzitial, Human metapneumovirus, human parainfluenza (en) Itzuli
human bocavirus (en) Itzuli
Sintoma(k)eztula, eztarriko mina, errinorrea, sukarra, tinnitusa, Zurrunga, buruko mina, Doministikua
Muki-pilaketa
Patogenoaren transmisioaaire bidezko kutsadura, ttantta bidezko kutsadura, ukitzeen bidezko kutsapen, kutsapen zuzen
fomite transmission (en) Itzuli
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikakzinc chloride (en) Itzuli, zinc gluconate (en) Itzuli, sodium ascorbate (en) Itzuli, (+)-norephedrin (en) Itzuli, guaifenesina, parazetamol eta Vicks VapoRub (en) Itzuli
Identifikatzaileak
GNS-10-MKJ00
GNS-9-MK460
GNS-10J00
DiseasesDB31088
MedlinePlus000678
eMedicine000678
MeSHD003139
Disease Ontology IDDOID:10459
Ohar medikoa
Ohar medikoa
Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Hotzeria arnasbidearen infekzio eritasun biral bat da, sudurreko, eztarriko, sinu paranasaletako eta laringeko arnas mukosari eragiten diona batez ere.[1][2] Eritasunaren aztarnak eta sintomak birusaren eraginpean egon eta bi egun igaro baino lehen ager daitezke. Horien artean, eztula, eztarriko mina, sudurreko muki jarioa, doministikuak, buruko mina eta sukarra egon daitezke.[3] Gehienetan, zazpi-hamar bat egunetan sendatzen da, baina sintoma batzuek hiru aste ere iraun dezakete.[4] Noizbehinka, bestelako osasun arazoak dituztenek pneumonia gara dezakete.[5]

Badira 200 birus andui baino gehiago hotzeria arrunta eragiten dutenak, guztien artean errinobirusak, koronabirusak, adenobirusak eta enterobirusak dira ohikoenak.[6] Airearen bidez hedatzen dira, edo zeharka, inguruko objektuak ukituta, ahora edo sudurrera transferituz.[7] Hotzeriaren arrisku faktoreen artean daude haurtzaindegi batera joatea, ondo lo ez egitea eta estres psikologikoa pairatzea.[1] Sintomak sortzen dira batez ere gorputzak infekzioari ematen dion erantzun immunitarioagatik, ez horrenbeste birusek suntsitutako ehunengatik.[8] Gripearen sintomak hotzeriaren antzekoak dira, baina, oro har, gogorragoak eta sudur jarioa izateko joera txikiagoa dute.[9]

Ez dago txertorik hotzeria arruntaren aurka.[10] Prebentzio metodo nagusiak dira eskuak garbitzea; begiak, sudurra edo ahoa garbitu gabeko eskuekin ez ukitzea; eta gaixoengandik urrun egotea.[11] Ebidentzia batzuen arabera, eragingarria da aurpegiko maskarak erabiltzea.[12] Hotzeriaren sendabiderik ere ez dago, baina sintomak arindu daitezke, zenbait tratamenduren bidez.[11] Zinkak sintomen iraupena eta larritasuna murriztu ditzake, sintomak agertu eta berehala hartzen hasiz gero.[13] Antiinflamatorio ez-esteroideoek, hala nola ibuprofenoak, mina arintzen lagundu dezakete.[14] Antibiotikoak, aldiz, ez dira erabili behar, hotzeria guztiak birusek eragindakoak baitira, eta ez dago ebidentzia sendorik eztulerako botikak eraginkorrak direla esateko.[15][16]

Hotzeria arrunta gizakietan sarrien gertatzen den gaixotasun infekziosoa da.(Eccles 1) Egoera normaletan, helduek urtean batez beste bizpahiru aldiz pairatzen du hotzeria; haurrek, berriz, batez beste sei-zortzi bat aldiz.[17][18] Infekzioak maizago gertatzen dira neguan.[19] Infekzio horiek gizakiaren historian zehar existitu dira.[20]

  1. a b (Ingelesez) Allan, G. Michael; Arroll, Bruce. (2014-02-18). «Prevention and treatment of the common cold: making sense of the evidence» Canadian Medical Association Journal 186 (3): 190–199.  doi:10.1503/cmaj.121442. ISSN 0820-3946. PMID 24468694. PMC PMC3928210. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  2. (Portugesez) «Resfriado comum - Sintomas, diagnóstico e tratamento» BMJ Best Practice (web.archive.org) 2023-02-23 (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  3. (Ingelesez) Eccles, Ron. (2005-11). «Understanding the symptoms of the common cold and influenza» The Lancet Infectious Diseases 5 (11): 718–725.  doi:10.1016/s1473-3099(05)70270-x. ISSN 1473-3099. PMID 16253889. PMC PMC7185637. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  4. (Ingelesez) Heikkinen, Terho; Järvinen, Asko. (2003-01). «The common cold» The Lancet 361 (9351): 51–59.  doi:10.1016/s0140-6736(03)12162-9. ISSN 0140-6736. PMID 12517470. PMC PMC7112468. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  5. (Ingelesez) «When can a cold become something more serious?» Health Fairview (web.archive.org) 2022-12-01 (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  6. (Ingelesez) «About Common Cold» Center for Disease Control and Prevention (web.archive.org) 2024-08-08 (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  7. (Ingelesez) Robinson, Jennifer. (2024-02-23). «Colds and Flu: How to Protect Yourself» WebMD (web.archive.org) (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  8. Eccles & Weber 2009, 112. orr. .
  9. (Ingelesez) «Cold Versus Flu | Influenza (Flu)» CDC (web.archive.org) 2024-10-02 (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  10. «Common Colds: Protect Yourself and Others» CDC 6 October 2015.
  11. a b (Ingelesez) Allan, G. Michael; Arroll, Bruce. (2014-02-18). «Prevention and treatment of the common cold: making sense of the evidence» Canadian Medical Association Journal 186 (3): 190–199.  doi:10.1503/cmaj.121442. ISSN 0820-3946. PMID 24468694. PMC PMC3928210. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  12. Eccles & Weber 2009, 209. orr. .
  13. (Ingelesez) «Zinc - Health Professional Fact Sheet» National Institutes of Health (web.archive.org) 2024-10-04 (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  14. (Ingelesez) Kim, Soo Young; Chang, Yoon-Jung; Cho, Hye Min; Hwang, Ye-Won; Moon, Yoo Sun. (2015-09-21). Cochrane Acute Respiratory Infections Group ed. «Non-steroidal anti-inflammatory drugs for the common cold» Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (9)  doi:10.1002/14651858.CD006362.pub4. PMID 26387658. PMC PMC10040208. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  15. (Ingelesez) Harris, Aaron M.; Hicks, Lauri A.; Qaseem, Amir; for the High Value Care Task Force of the American College of Physicians and for the Centers for Disease Control and Prevention. (2016-03-15). «Appropriate Antibiotic Use for Acute Respiratory Tract Infection in Adults: Advice for High-Value Care From the American College of Physicians and the Centers for Disease Control and Prevention» Annals of Internal Medicine 164 (6): 425.  doi:10.7326/M15-1840. ISSN 0003-4819. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  16. (Ingelesez) Malesker, Mark A.; Callahan-Lyon, Priscilla; Ireland, Belinda; Irwin, Richard S.; Adams, Todd M.; Altman, Kenneth W.; Azoulay, Elie; Barker, Alan F. et al.. (2017-11). «Pharmacologic and Nonpharmacologic Treatment for Acute Cough Associated With the Common Cold» Chest 152 (5): 1021–1037.  doi:10.1016/j.chest.2017.08.009. ISSN 0012-3692. PMID 28837801. PMC PMC6026258. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  17. Arroll, Bruce. (2011-03-16). «Common cold» National Library of Medicine (web.archive.org) PMID 21406124. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  18. (Ingelesez) Simasek, Madeline; Blandino, David A.. (2007-02-15). «Treatment of the common cold» American Family Physician 75 (4): 515–520. ISSN 0002-838X. PMID 17323712. (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  19. (Ingelesez) «About Common Cold» Center for Disease Control and Prevention (web.archive.org) 2024-08-08 (Noiz kontsultatua: 2024-10-26).
  20. Eccles & Weber 2009, 3. orr. .

From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by razib.in