Ibai Urdina

Ibai Urdina Yangzi 长江 (zh), 長江 (zh), Cháng Jiāng (Pinyin)
Datu orokorrak
Mota	ibai
Luzera	6.300 km
Geografia
Koordenatuak	33°26′39″N 90°56′10″E / 33.4442°N 90.9361°E / 33.4442; 90.9361
Estatu burujabe	Txinako Herri Errepublika
Txinako probintzia	Qinghai
Hidrografia
Ibaiadarrak	ikusi Jinsha Jiang (en) Heng River (en) Yalong River (en) Min River (en) Tuo River (en) Chishui River (en) Jialing ibaia Wu River (en) Yuan ibaia Han River (en) Zi River (en) Xiang ibaia Gan River (en) Huai Qinhuai River (en) Qingyi River (en) Shuiyang River (en) Fushui River (en) Qing River (en) De Qu (en) Q11131507 Q11570154 Sewu Qu (en) Q15928024 She Shui (en) Ruxi River (en) Yili He (en) Xixi River (en) Meigu River (en) Ouqu (en) Maisu River (en) Zengqu River (en) Sequ River (en) Huangpu ibaia
Arroaren azalera	1.808.500 km²
Arro hidrografikoa	Yangtze River basin (en)
Ur-emaria	31.900 m³/s
Lakuak	Dongting lakua eta Poyang lakua
Iturburua	Tibeteko goi-ordokia eta Yangtze River source (en)
Bokalea ()	Ekialdeko Txinako itsasoa (Shanghai)

Ibai Urdina edo Yangzi^[1][2][3] Asiako ibairik luzeena da, eta munduko hirugarrena, Amazonas eta Nilo ibaien atzetik. Ia 6.300 kilometroko luzera du, eta Txinan dago. Ibaia HE eta E norabideetan doa zortzi probintziatan zehar: Anhui, Hubei, Hunan, Jiangsu, Jiangxi, Qinghai, Sichuan eta Yunnan, baita Chongqing eta Shanghai udalerrien eta Tibeteko eskualde autonomoaren zehar ere, Ekialdeko Txinako itsasoan, Shanghaitik gertu, itsasoratu arte.

Yangzi ibaiak 1.800.000 km²-ko arroa drainatzen du. Bokalean, 31.900 m³/s ur husten ditu, eta Txinako lurraldearen % 40 eta ibaiertzeko ekoizpenaren % 70 urez elikatzen du^[4]. Zeharkatzen dituen hiri nagusiak Chongqing, Wuhan eta Nanjing dira. Ibaiko presetako bat, Hiru Arroiletako presa, munduko presarik handiena da^[5] (ez urtegia), eta, era berean, zentral hidroelektriko handiena elikatzen du^[6]. Ibaia nabigagarria da bere ibilbidearen zati handi batean, eta ontzi transatlantikoak Wuhaneraino irits daitezke; beste ontzi txikiago batzuk, berriz, Yichangeraino nabigatzen dute.

Yunnan probintzian, non ibaia arroila sakonetatik doan, Yunnaneko hiru ibai paraleloen eremu babestuen zatia da, UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatutako lekua.

Askotan, Yangzi ibaia Txinako iparraldea eta hegoaldea banatzen dituen lerrotzat hartzen da, Hala ere, geografo txinatarrek, oro har, uste dute Qin mendiak-Huai ibaia dela banaketa geografikoaren lerro ofiziala^{[erreferentzia behar]}. Eskualdeko ibairik handiena izanik, Yangzi ibaia oso garrantzitsua da Txinan, historikoki, kulturalki eta ekonomikoki.

1. ↑ Euskaltzaindia: 52. araua: Munduko geografiako zenbait izen (mendiak, ibaiak, itsasoak).
2. ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
3. ↑ Lurdes ANSA, Alfontso MUJIKA eta beste: Munduko eta Euskal Herriko atlasa, geografikoa eta politikoa, Elhuyar, 2010.
4. ↑ (Frantsesez) Gaëlle Dupont, «Environnement: menaces sur les grands fleuves», en Le Monde del 06/04/2007
5. ↑ (Ingelesez) «Three Gorges Dam, China» earthobservatory.nasa.gov 2009-06-08 (Noiz kontsultatua: 2024-07-22).
6. ↑ International Rivers, Three Gorges Dam profile Archivado el 20 de abril de 2009 en Wayback Machine., Consultado el 3 de agosto de 2009.