Irving Berlin

Irving Berlin
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Израиль Моисеевич Бейлин
Jaiotza	Talačyn (en) eta Tiumen, 1888ko maiatzaren 11
Herrialdea	Errusiar Inperioa  Ameriketako Estatu Batuak  (1918 -
Bizilekua	New York
Talde etnikoa	Juduak
Heriotza	New York, 1989ko irailaren 22a (101 urte)
Hobiratze lekua	Woodlawn Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: miokardio infartu akutua
Familia
Aita	Moses Beilin
Ama	Lena Jarchin
Ezkontidea(k)	Ellin Berlin (en) Dorothy Goetz  (1912ko otsaila -  1912ko uztailaren 17a)
Seme-alabak	ikusi Mary Ellin Barrett (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea, piano-jotzailea, kantugilea, gidoilaria, soinu banda konpositorea, kanta-idazlea eta musical theatre composer (en)
Enplegatzailea(k)	Ted Snyder Company (en)  (1909 -  1918)
Lan nabarmenak	ikusi White Christmas Remember Blue Skies Always Alexander's Ragtime Band
Jasotako sariak	ikusi Askatasunaren Domina Presidentziala Karrera artistikoari Grammy saria  (1968) Ameriketako Estatu Batuetako Kongresuko Urrezko Domina Medal of Liberty Jatorrizko abesti onenaren Oscar Saria  (1943ko martxoaren 4a) : White Christmas Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan
Kidetza	American Society of Composers, Authors and Publishers (en) SACEM (en)
Izengoitia(k)	Irving Berlin
Genero artistikoa	Vaudevillea Musikala
Musika instrumentua	pianoa
Diskoetxea	Columbia Records
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Ameriketako Estatu Batuetako Armada
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra

Irving Berlin (jaiotzako izena: Israel Beilin; yiddishez: ישראל ביילין; 1888ko maiatzaren 11 – 1989ko irailaren 22a) estatubatuar konpositore eta kantu-idazle bat izan zen, ^[1]AEBko historiako kantagile handienetakoa, askoren ustean. Bere musikaz osatua da Great American Songbook delakoaren zati handi bat. Errusia Inperialean jaioa, Berlin bost urterekin iritsi zen Estatu Batuetara. 1907an argitaratu zuen bere lehen abestia, "Marie from Sunny Italy",eta argitalpen eskubideengatik 33 zentimo jaso zituen ^[2] ; 1911an, nazioarteko lehen arrakasta handia lortu zuen, " Alexander's Ragtime Band " izeneko kantuarekin. Broadwayko Music Box antzokiaren jabeetako bat ere izan zen. Uste hedatua da Irving Berlinek ez zekiela musika partituran irakurtzen, eta pianoa jotzen ere oso gutxi zekiela, eta Fa sostenituko klabean bakarrik jotzen zuela, neurrira egindako pianoaren transposizio-palankarekin^[3].

"Alexander's Ragtime Band" abestiak nazioarteko dantza-zaletasuna piztu zuen, are Irving Berlinen jaioterrian ere, Errusia bezalako leku urrutikoetan, zeina "ragtime erritmoan sartu zen ia mania irudi zuen atxikimenduarekin". Urteekin, ezagun bihurtu zen, musika eta hitzak amerikar hizkera arruntean idazteagatik: konplikaziorik gabe, soil eta tolesgabe, xede ageriki adierazia zuelarik "herritara arruntaren bihotzera iristea", zeina baitzeukan "herriaren zinezko arimatzat" ^[4]. Hala esan izan da berari buruz: "herrialde honen istorioa idazten lagundu zuen, eta atzitu egin zuen gure izatean daukagunik eta onena eta gure bizitzak moldatu dituzten ametsak". ^[5]

Ehunka abesti idatzi zituen, eta haietako askok arrakasta handia bildu, eta, hala, ospetsu bihurtu zen hogeita hamar urte bete aurretik. Bere 60 urteko ibilbidean, 1.500 abesti inguru idatzi zituen, tartean Broadwayko jatorrizko 20 ikuskizunetarako eta Hollywoodeko 15 film jatorrizkotarako partiturak, eta zortzi bider izendatuak izan ziren haren kantak Oscar sarietarako^[6]. Bere lan asko kantu eta ereserki ospetsuak bihurtu izan dira, hala nola " Alexander's Ragtime Band ", " Easter Parade ", " Puttin 'on the Ritz ", " Cheek to Cheek ", " White Christmas ", " Happy Holiday ", " Anything You Can Do ( I Can Do Better) ", eta" There´s No Business like Show Business ". This is the Army Broadwayko musikal eta filmean,1943an, Ronald Reagan izan zen aktoreetako bat, eta Kate Smith-ek kantatu zuen Irving Berlinen " God Bless America " (lehenengoz 1938an izan zen kantatua).

Irving Berlinen abestiak 25 aldiz iritsi dira zerrendetan gorenera eta ugari izan dira abestiok grabatu izan dituzten artistak, hala nola , Al Jolson, Fred Astaire, Louis Armstrong, Frank Sinatra, Dean Martin, Elvis Presley, Judy Garland, Barbra Streisand, Linda Ronstadt, Cher, Diana Ross, Bing Crosby, Nat King Cole, Billie Holiday, Doris Day, Jerry Garcia, Willie Nelson, Bob Dylan, Leonard Cohen, Ella Fitzgerald, Lady Gaga eta Christina Aguilera .

Irving Berlin 1989an hil zen, 101 urte zituela . Batzuek beste kantautore garaikide guztietatik bereizten dute, eta Stephen Foster, Walt Whitman eta Carl Sandburg-ekin batera ezartzen, "amerikar koblakari handi" baten gisa, "estatubatuarrok esaten duguna, pentsatzen duguna eta sinesten duguna atzitu eta hilezkor bihurtu zuen norbaiten moduan". George Gershwin konpositoreak "inoiz bizi izan den kantagilerik handiena" deitu zion, eta Jerome Kern konpositoreak adierazi zuen Irving Berlinek ez zuela lekurik Estatu Batuetako musikan; Irving Berlin bera zela estatubatuar musika.

1. ↑ Starr, Larry and Waterman, Christopher, American Popular Music: From Minstrelsy to MP3, Oxford University Press, 2009, pg. 64
2. ↑ “Irving Berlin, Nation's Songwriter, Dies”, The New York Times, September 23, 1989
3. ↑ Carnegie Hall, May 27, 1988, Irving Berlin's 100th birthday celebration
4. ↑ "Kate Smith, "God Bless America", 5 min.
5. ↑ Wilder, Alec. American Popular Song: The Great Innovators, 1900–1950, Oxford Univ. Press (1972)
6. ↑ "The Story of Irving Berlin", The New York Times, January 2, 1916.