Kalkolitoa

Historiaurreko aroak

Pleistozenoa

Paleolitoa

Behe Paleolitoa

Olduvai kultura Acheulear kultura

Erdi Paleolitoa

Mousteriar kultura

Goi Paleolitoa

Châtelperroniar kultura Aurignac kultura Gravettiar kultura Solutre kultura Madeleine kultura

Holozenoa

Mesolitoa eta Epipaleolitoa

Aziliar kultura Kebarar kultura Natufiar kultura

Neolitoa

Halafiar kultura Hassun kultura Ubaid kultura Uruk kultura

Kalkolitoa

Kurgan kultura Kanpai-formako ontzien kultura Kordoi-zeramika kultura

Brontze Aroa

Behe Brontze Aroa Erdi Brontze Aroa Goi Brontze Aroa

Burdin Aroa

I Burdin Aroa (Hallstatt kultura Europa erdialdean) II Burdin Aroa (La Tene kultura Europa erdialdean)

Kalkolitoa (antzinako grezieratik: khalkos «kobrea», eta lithos «harria»), Kobre Aroa edo Eneolitoa (latineko aeneus «kobrezko, brontzezko» + grezierako lithos «harria»)^[1] giza kulturaren garapenaren aroetako bat da, non gizakia kobrezko lanabesak erabiltzen hasi zen. Hau da, Kalkolitoan hasi zen gizakia metalezko lanabesak erabiltzen. Kalkolitoa da Neolitoaren hurrengo aroa, eta Brontze Aroaren aurrekoa. Izan ere, Neolitoko azken garaietako harrizko eta hezurrezko tresneriaren eta Brontze Aroan sortzekoa zen metalezko industriaren garapenaren arteko trantsiziozko alditzat jo ohi da Kalkolitoa. Kalkolitoan, urrearen, zilarraren eta kobrearen ustiapena bigarren mailako artisauen esku zegoen, tresneriaren oinarrizko materialak harria eta hezurra baitira.

Kalkolitoa askoz lehenago izan zen Ekialde Hurbilean Europan baino. Anatolian, Mesopotamian, eta Ekialde hurbilean, VI. mendekok dira kobrezko lehen tresnak. Mesopotamian, Hassuna eta Samarra kultura kalkolitokoak dira eta Sirian, Tall Halafekoa. Europan kobrearen erabilera ez zen asko zabaldu, eta eztainuarekin galdatzeko ahaleginak oso goiz hasi ziren. Beraz, Kalkolitoko kultura eta lehen Brontze aroak bereiztea zaila da.

Oro har, Mendebaldeko Europan, Kalkolitoak K.a. 2500tik K.a. 1800 arte iraun zuen. Hasiera batean, kobrearen eskulangintzaren hedapena Egeo Itsasotik etorri zen, Danubioko salerosketarako bideari esker. Eta prozesu hori ere mugatua izan zen. Atlantikoko kostaldean, esaterako, brontzea etorri baino lehenagoko metalezko ekoizpen zabala urrezkoa izan zen. K.a. 1800 eta K.a. 1600 bitartean, kobrea eta eztainua galdatuz brontzearen metalurgia sortu zuen, metalezko benetako lehendabiziko garaia.

1. ↑ «Eneolitoa. Lur hiztegi entziklopedikoa» www.euskadi.eus (Eusko Jaurlaritza. Kultur Saila) 2011-07-18 (Noiz kontsultatua: 2023-10-28).