Kemi

Kemi
Armarria
Berezko izena	Kemin kaupunki
Herrialdea Eskualdea Azpieskualdea	Finlandia Lappiko eskualdea Kemi-Tornioko azpieskualdea
Alkatea	Tero Nissinen
Sorrera	1869
Koordenatuak	65°44′10″N 24°33′50″E / 65.73611°N 24.56389°E / 65.73611; 24.56389
Azalera - Ur-azalera	747,28 km²[1] 651,91 km² (%87,2)
Biztanleria Dentsitatea Lehen hizkuntza - Finlandiera - Suediera - Besteak	21.297 (2017.08.31)[2] 223,3 bizt/km² (2016)[2] % 95,1 (ofiziala) % 0,2 % 4,7
Webgune ofiziala

Kemi (ipar samieraz: Giepma) Botniako golkoaren ertzean eta Kemi ibaiaren itsasadarrean dagoen Lappi eskualdeko hiria da. Oulurekin batera, Finlandia iparraldeko industria-hiri ezagunena da eta Kemi-Tornio Ardatza izeneko eskualde ekonomikoan dago, alegia, Lappiren motore ekonomikoa den eskualdean. Azaleraren zati nagusia itsas eremua da eta 95,27 km²-ko lur-azalera baino ez dauka; ondorioz, Lappi osoko hiri txikiena da. Hiriaren azpiegitura nagusia portua da eta bertako itsas merkataritza bideei esker batik bat, Ardatza Finlandiako BPG per capita handiena duen bosgarren azpieskualdea da. Kemiko parke nazional bakarra ere Botniako badian dago, Perämeri Parke Nazionala. Bertan, itsas fauna basatia industriaguneko kutsaduratik babesturik dago eta bisitariek hiria osatzen duten ehunka uharteak bisitatzeko aukera dute. Eskualdeko lau itsas udalerritako bat izateaz gain, biztanle gehien dauzkan Lappiko hirugarren hiria ere bada, guztira, 22.500 bat lagun. Gehienak industrian diharduten langileak direnez, alderdi komunistak eta SESBek hiriko giro politikoan izan duten eragina izugarria izan da. 1960ko hamarkadaz geroztik, hau da, Kemiko Ostegun Odoltsua eta greba bortitzak izan zirenetik hiria "Punaisena Keminä" (euskaraz, Kemi Gorria) izenaz ezaguna da herrialdean.

Hiriaren ezaugarri eta ondasun nabarmenenak, Orlov diamantearen erreplika eta Finlandiako erregearen koroa dauden Harribitxi Galeria, Historia Museoa, izokin koloreko eliza luterano ikusgarria, urtero izotzez eta elurrez bakarrik eraikitzen den Elur-gaztelua edo Lumilinna eta, hogeita hamar urtez Botniako badiako merkataritza-bideak neguan irekirik mantentzeaz arduratu zen eta gaur egun ibilaldi turistikoak baino egiten ez dituen Sampo izotz-hauslea dira.

Azkenik, aipatzekoa da azken urteotan Finlandiako Gobernuak laguntzak eman dituela udalerri fusioak gauzatzeko eta 2013rako, azpieskualde guztia hiri-federazio moduko entitate bat bihurtzeko proposamena adostu dutela Itsas Lappi osatzen duten udalerriek.

1. ↑ Pinta-alat kunnittain (Excel) 1.1.2017 Maanmittauslaitos. 2017.07.02
2. ↑ ^{a b} Ennakkoväkiluku sukupuolen mukaan alueittain, elokuu 2017 Tilastokeskus. 2017.10.07