Kobalto

Kobaltoa
27 Burdina ← Kobaltoa → Nikela
27 Co                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Kobaltoa, Co, 27
Serie kimikoa	trantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala	9, 4, d
Masa atomikoa	58,933195(5) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Ar] 3d7 4s2
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 15, 2
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 8,90 g/L
Urtze-puntua	1.768 K (1.495 °C, 2,723 °F)
Irakite-puntua	3.200 K (2.927 °C, 5.301 °F)
Urtze-entalpia	16,06 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	377 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 24,81 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 1.790 1.960 2.165 2.423 2.755 3.198
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	hexagonala
Oxidazio-zenbakia(k)	4 [1], 3, 2, 1 [2] (oxido anfoterikoa)
Elektronegatibotasuna	1,88 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 760,4 kJ/mol 2.a: 1.648 kJ/mol 3.a: 3.232 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	135 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	152 pm
Erradio kobalentea	126 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 100
Soinuaren abiadura	4.720 m/s
Isotopo egonkorrenak
Kobaltoaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 56Co Sintetikoa 77,27 e ε 4,566 56Fe 57Co Sintetikoa 271,79 e ε 0,836 57Fe 58Co Sintetikoa 70,86 e ε 2,307 58Fe 59Co %100 Co egonkorra da 32 neutroirekin 60Co Sintetikoa 5,2714 u β- 2,824 60Ni

Kobaltoa elementu kimiko bat da, Co ikurra eta 27 zenbaki atomikoa dituena. Metal gris zilarkara distiratsua eta gogorra da. Hainbat meatan agertzen da, eta aleazio magnetiko erresistente eta sendoak egiteko erabiltzen da. Bere konposatu kimikoekin tintak, margoak eta bernizak egiten dira.

Kobaltoa eta honen aleazioak korrosioarekiko oso erresistenteak dira, tenperaturak oso altuak badira ere. Aplikazio komertzial garrantsitzuenak: tenperatura altuetan erabiliko diren aleazioetan, aleazio magnetikoetan, hortzetarako eta kirurgirako aleazioetan vitalium deituak. Kobalto-60, isotopo erradiaktiboa da eta modu artifizialean ekoiztu da, ikerkuntzan, medikuntzan eta industrian oso erabilia da.

Bere izenaren jatorri alemaniarra “kobalt” da, “kobolds” hitzaren eratorria dena, eta “gnomo” da bere esanahaia.