Back Colosseum Afrikaans Colosseum ALS ኮሎሲየም Amharic Coloseu AN كولوسيوم Arabic كولوسيوم ARZ ক'ল'ছিয়াম Assamese Coliséu AST Kolizey Azerbaijani کولوسئوم AZB
| Koliseoa | |
|---|---|
| Colosseum | |
| archaeological park of Colosseum | |
,_Kolosseum_--_2024_--_0610.jpg)
| |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Italia |
| Eskualdea |  Lazio |
| Italiako hiri metropolitarra | Erromako hiri metropolitarra |
| Italiako udalerri | Roma Capitale |
| Koordenatuak | 41°53′25″N 12°29′32″E / 41.8903°N 12.4922°E |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Inaugural games of the Flavian Amphitheatre | 80 |
| Inaugurazioa | 81 |
| Erabilera | ludi (en)  harrobia turismo-atrakzioa |
| Edukiera | 65.000 |
| Arkitektura | |
| Materiala(k) | Erromako trabertinoa, Toba eta hormigoia |
| Estiloa | erromatar arkitektura |
| Dimentsioak | 48 ( ) × 155 ( ) × 187 ( ) m |
| Azalera | 5.000 m² |
| Ondarea | |
| Objetu kopurua | 140 item (en) eta 600 item (en) |
| Bisitariak urtean | 1.633.436 |
| Kontaktua | |
| Helbidea | Piazza del Colosseo eta Piazza Del Colosseo 1, Roma |
| E-posta | mailto:[email protected] |
| Telefonoa | tel:+39-06-774-0091 |
| Webgune ofiziala | |
Koliseoa[1] (latinez: Colosseum; italieraz: Colosseo), jatorrian Flaviar Anfiteatroa deitua (latinez: Amphiteatrum Flavium; italieraz: Anfiteatro Flavio)[2], Erroma erdialdean dagoen eraikin handi bat da, Monti eta Celio rionien artean.
Antzinatean, 50.000 pertsonarentzako tokia zuen, laurogei harmaila ilaratan. Hareatik gertu enperadorea eta senatariak ziren, eta, gorantz egin ahala, gizarteko maila baxuagoko jendea zeen. Gladiadore borrokak eta ikuskizun publikoak egiten ziren. Erromatar foroaren ekialdean eraiki zen eta lanak 70 eta 72 urteen artean hasi ziren, Vespasiano enperadorearen agintaldian. Anfiteatroa, Erromatar Inperioan sekula eraiki zen handiena, 80an amaitu zen, Tito enperadorearen agintaldian, eta Domizianoren agintaldian aldatu zen, 82an.[3][4]
Ia 500 urtez erabili zen: azken jokoak VI. mendean ospatu ziren, Mendebaldeko Erromatar Inperioaren erori (476an) baino askoz geroago. Gladiadore borrokez gain, beste ikuskizun batzuk ere egiten ziren: naumakia, animalia ehiza, exekuzioak, gudu ospetsuen antzezpenak eta mitologia klasikoan oinarritutako antzezlanak, kasu. Eraikina, halako ekitaldietarako erabilia izateari utzi zitzaion Goi Erdi Aroan. Geroago, babeslekutzat, lantegitzat, ordena erlijioso baten egoitzatzat, gotorlekutzat, harrobitzat eta santutegi kristautzat berrerabili zen.
Lurrikara eta harginen ondorioz egitura oso kaltetua dagoen arren, Koliseoa beti ikusi izan da Erromatar Inperioaren ikurtzat, eta erromatar arkitekturaren hoberen kontserbatutako ereduetako bat da. Gaur egungo Erromako turismo gune ezagunenetako bat da, eta oraindik Erromatar Eliza Katolikoari oso lotuta dago: horren ondorioz, Aita Santua Anfiteatroraino eginiko gurutzbidearen buru da Ostiral Santu egunean.
- ↑ EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak
- ↑ Saila, Kultur. (2011-07-13). «d1102022» www.euskara.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2020-06-09).
- ↑ (Gaztelaniaz) «El Coliseo de Roma» historia.nationalgeographic.com.es 2012-09-01 (Noiz kontsultatua: 2020-06-09).
- ↑ Larrañaga Elorza, Xabier. (2007). (pdf) Arte klasikoa. Grezia eta Erroma. Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 55 or. ISBN 978-84-457-2723-2. jatorrizkotik artxibatua (artxibatze data: 2007).