Kondentsadore elektriko

Kondentsadore elektrikoa, batzuetan, kapazitore ere deitua, energia elektrikoa metatzen duen gailu elektronikoa da. Bi gainazal eroalez osaturik dago, material dielektriko edo isolatzaile batez bereizirik (adibidez, airea). Gainazal eroaleei potentzial-diferentzia bat aplikatzen zaienean, elektrikoki kargatzen dira (bata positiboki eta bestea negatiboki). Gainazal bakoitzak metatzen duen karga gainazal horren eta bestearen arteko potentzial diferentziarekiko proportzionala da, proportzionaltasun konstantea kapazitatea izanik.

Ingeniaritza elektrikoan, kondentsadore bat energia elektrikoa metatzen duen gailu bat da, karga elektrikoak bata bestetik oso urrun dauden bi gainazaletan metatzen dituena. Kondentsadorea, hasiera batean, kondentsadore^[1] izenez ezagutua izan zen, oraindik izen konposatu batzuetan aurkitzen den terminoa, kondentsadore-mikrofonoa kasu. Osagai elektroniko pasiboa da, eta bi terminal ditu.

Kondentsadore baten erabilgarritasuna bere ahalmenaren araberakoa da. Zirkuitu batean, gertu dauden bi eroale elektrikoren artean nolabaiteko kapazitatea badago ere, kondentsadorea, berariaz, diseinatuta dago zirkuituaren atalen bati kapazitatea gehitzeko.

Forma fisikoa eta kondentsadore praktikoen taxutzea oso aldakorrak dira, eta, kondentsadore mota asko erabilera arruntekoak dira. Kondentsadore gehienek, gutxienez, bi eroale elektriko dituzte, askotan ingurune dielektriko batek bereizitako xafla edo gainazal metaliko gisa. Eroale bat lamina bat, film mehe bat, metalezko perla sinterizatu bat edo elektrolito bat izan daiteke. Dielektriko ez-eroaleak kondentsadorearen karga-ahalmena handitzeko jarduten du. Dielektriko gisa erabili ohi diren materialek dituzte: beira, zeramika, plastiko, paper, mika, aire eta oxido geruzak. Kondentsadore baten terminalen bidez potentzial elektrikoaren diferentzia bat (tentsio bat) aplikatzen denean (adibidez, kondentsadore bat bateria baten bidez konektatuta dagoenean), eremu elektriko bat garatzen da dielektrikoaren bidez; horrek karga garbi positibo bat sortzen du, plaka batean jasotzen dena, eta karga garbi negatibo bat beste plakan. Izan ere, dielektriko perfektu batetik ez da korronterik igarotzen. Hala ere, badago karga-fluxu bat iturburu-zirkuituan zehar. Baldintza, denboran, behar bezain luzea bada, korrontea eten egingo da iturburu-zirkuituan zehar. Kondentsadorearen kableetan zehar denboran aldakorra den tentsioa aplikatzen bada, iturriak korronte zuzena jasaten du kondentsadorearen karga- eta deskarga-zikloek eraginda.

Kondentsadoreak, zirkuitu elektrikoen zati gisa, asko erabiltzen dira gailu elektriko arrunt askotan. Erresistoreek ez bezala, kondentsadore idealek ez dute energia xahutzen, nahiz eta kondentsadore errealek bai xahutzen duten kantitate txiki bat (ikus portaera ez ideala).

Kondentsadoreen lehen formak 1740ko hamarkadan sortu ziren Europako ikertzaileak ohartu zirenean karga elektrikoa urez betetako beirazko ontzietan gorde zitekeela, Leyden ontziak izenarekin ezagutzen direnak. Gaur egun, kondentsadoreak asko erabiltzen dira zirkuitu elektronikoetan, korronte zuzena blokeatzeko eta korronte alternoa pasatzen uzteko. Iragazki analogikoen sareetan, energia-iturrien irteera leuntzen dute. Zirkuitu erresonanteetan, maiztasun partikularrak dituzten erradioak sintonizatzen dituzte. Energia elektrikoaren transmisio-sistemetan, tentsioa eta energia-fluxua egonkortzen dituzte^[2]. Kondentsadoreetan, energia metatzeko propietatea memoria dinamiko gisa ustiatu zen lehen konputagailu digitaletan, eta, oraindik^[3], Ausazko sarbidedun memoria dinamiko (DRAM, ingelesez) modernoan erabiltzen da.

1. ↑ Duff, A. Wilmer (Alexander Wilmer). (1916). A text-book of physics. Phil., P. Blakiston's Son & Co (Noiz kontsultatua: 2024-09-12).
2. ↑ (Ingelesez) Bird, J. O.. (2010). Electrical and Electronic Principles and Technology. Routledge ISBN 978-0-08-089056-2. (Noiz kontsultatua: 2024-09-12).
3. ↑ Floyd, Thomas (2005) [1984]. Electronic Devices (7th ed.). Upper Saddle River, New Jersey, USA: Pearson Education. p. 10. ISBN 0-13-127827-4