Lev Tolstoi

Lev Tolstoi
(1908) Irudi gehiago
Ahotsa
Bizitza
Jaiotza	Jasnaia Poliana, 1828ko abuztuaren 28a (juliotar egutegia)
Herrialdea	Errusiar Inperioa
Bizilekua	Yapeeva Street (en) Dzerzhinsky Street, 11/2 (en) Tolstoy Urama, 25/68 (en) Pyatnitskaya Street (en) Lev Tolstoy Street (en) Denezhnyy Lane (en)
Lehen hizkuntza	errusiera
Heriotza	Astapovo (en) , 1910eko azaroaren 7a (juliotar egutegia) (82 urte)
Hobiratze lekua	Jasnaia Poliana
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia
Familia
Aita	Nikolai Tolstoi
Ama	Maria Volkonskaia
Ezkontidea(k)	Sofia Behrs  (1862ko irailaren 23a -  1910eko azaroaren 20a)
Seme-alabak	ikusi Sergey Tolstoy Tatyana Sukhotina-Tolstaya Ilya Tolstoy Lev Lvovich Tolstoy Maria L'vovna Tolstaya (en) Andrey Tolstoy (en) Mikhail Tolstoy (en) Alexandra Tolstaya
Anai-arrebak	ikusi Maria Tolstoy Nikolay Tolstoy (en)
Familia	ikusi Ilya Andreyevich Tolstoy (en) (biloba) Tatyana Tolstoy-Paus (en) (biloba) Nikita Ilyich Tolstoy (en) (birbiloba) Fyokla Tolstaya (en) (great-great-granddaughter (en) ) Viktoria Tolstoy (en) (great-great-granddaughter (en) ) Pyotr Olegovich Tolstoy (en) (great-great-grandson (en) ) Vladimir Tolstoy (en) (great-great-grandson (en) )
Leinua	House of Tolstoy (en)
Hezkuntza
Heziketa	Kazan Imperial University (en) : zuzenbide
Hizkuntzak	errusiera frantsesa ingelesa
Ikaslea(k)	ikusi Vasily Morozov (en) Isaak Feynerman (en)
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, antzerkigilea, filosofoa, eleberrigilea, pedagogoa, saiakeragilea, haur literaturaren idazlea, eguneroko-idazlea, prosalaria, iritzi-kazetaria eta esperantista
Lantokia(k)	Errusiar Inperioa
Enplegatzailea(k)	San Petersburgoko Zientzien Akademia
Lan nabarmenak	ikusi Gerra eta Bakea Anna Karenina A Confession (en) The Kingdom of God Is Within You (en) What Is Art? (en) Boyhood (en) Childhood (en) Hadji Murat (en) The Kreutzer Sonata (en) Resurrection (en) The Snowstorm (en) Where Love Is, God Is (en) Youth (en) Father Sergius (en) Sebastopol Sketches (en) The Fruits of Enlightenment (en) What is my faith (en) The Devil (en)
Jasotako sariak	ikusi Order of Saint Anna, 4th class Medal For defence of Sebastopol Medal In memory of Crimean War Medal In memory of 50th anniversary of defence of Sevastopol
Influentziak	Aleksandr Puxkin, Nikolai Gogol, Fiodor Dostoievski, Piotr Kropotkin, African Spir (en) , Henry David Thoreau, Petr Chelčický (en) , Stendhal, Siddhartha Gautama, Platon, George Eliot, Arthur Schopenhauer, Aristoteles, Jean-Jacques Rousseau, Charles Dickens, Pierre-Joseph Proudhon, Victor Hugo, Henry George, Laurence Sterne eta Harriet Beecher-Stowe
Kidetza	Serbian Academy of Sciences and Arts (en) San Petersburgoko Zientzien Akademia
Mugimendua	errealismoa
Izengoitia(k)	Л. Н. Т. eta Л. Н.
Genero artistikoa	kontakizun laburra short novel (en) eleberria drama
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	kristautasun ortodoxoa Tolstoyan movement (en) kristautasuna
tolstoy.ru

Lev Nikolaievitx Tolstoy^[1], (errusieraz: Лев Николаевич Толстой;Yásnaia Poliana, Tula, Errusia 1828ko irailaren 9a - Astápovo, Lípetsk, 1910eko azarioaren 20a), euskaraz Leon Tolstoi bezala ere ezaguna, errusiar idazle eta filosofoa izan zen, egun munduko idazle garrantzitsuenetakotzat hartua.^[2] 1902tik 1906ra, urtero Literaturako Nobel sarietarako izendapenak jaso zituen, eta 1901ean, 1902an eta 1909an Bakearen Nobel sarietarako. Inoiz irabazi ez izana eztabaida bilakatu zen.^[3]

1828an Errusiako familia aristokratiko batean jaioa, Tolstoiren lan aipagarrienen artean Gerra eta bakea (1869) eta Anna Karenina (1878) eleberriak daude,^[4] askotan errusiar errealismoaren gailur gisa aipatzen direnak, Fiodor Dostoievskiren obrekin batera.^[5][6] Hogeita hamar urterekin lortu zuen lehenengo aldiz literatur ospea, Haurtzaroa, Mutilaroa eta Gaztaroa (1852–1856) trilogia erdi-autobiografikoekin, eta baita Sebastopoleko esketxak (1855), Krimeako Gerran izandako esperientzietan oinarrituta. Bere fikzio lanak Baloiaren ondoren (1911) bezalako dozenaka istorio motz biltzen ditu, eta Ivan Ilitxen heriotza (1886), Familiaaren zoriontasuna (1859) eta Hadji Murad (1912) bezalako hainbat eleberri-labur ditu. Era berean antzezlanak eta saiakera filosofikoak ere idatzi zituen.^[6]

1870eko hamarkadan, Tolstoik krisi moral sakona bizi izan zuen, eta ondoren, esnatze espiritual bezain sakontzat jo zuena, bere fikziorik gabeko Aitortza (1882) lanean adierazi zuen. Jesusen irakaspen etikoen interpretazio literalak, “Mendiko Sermoia” ardatz hartuta, kristau-anarkista eta bakezale sutsua bihurtzera eraman zuen. Indarkeriarik gabeko erresistentziari buruzko bere ideiak, Jainkoaren Erreinua zure baitan dago (1894) bezalako lanetan adierazita, eragin handia izan zuten XX. mendeko Mahatma Gandhi^[7] eta Martin Luther King ^[8]moduko pertsonaia garrantzitsuetan. Georgismoaren defendatzaile leiala ere bilakatu zen, Henry Georgeren filosofia ekonomikoa, bere idazkeran sartu zuena, bereziki Berpizkundea-n (1899). Esperantoaren bultzatzailea ere izan zen.^[9]

1. ↑ https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0156.pdf Euskaltzaindiaren 156. araua - Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema
2. ↑ (Ingelesez) "Leo Tolstoy". Britannica.com.
3. ↑ (Ingelesez) "Proclamation sent to Leo Tolstoy after the 1901 year's presentation of Nobel Prizes".. nobelprize.org.
4. ↑ (Ingelesez) Beard, Mary. (2013). "Facing death with Tolstoy". The New Yorker.
5. ↑ (Ingelesez) «Leo Tolstoy | Russian writer» Encyclopedia Britannica (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
6. ↑ ^{a b} Mendiguren, Xabier. «Leon Tolstoi - Ivan Ilitxen heriotza (Hitzaurrea)» www.armiarma.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
7. ↑ «Resist Not Evil» ee.stanford.edu (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
8. ↑ (Ingelesez) King, Martin Luther; Carson, Clayborne; Holloran, Peter; Luker, Ralph; Russell, Penny A.. (1992). The Papers of Martin Luther King, Jr., Volume V: Threshold of a New Decade, January 1959 December 1960. University of California Press ISBN 9780520242395. (Noiz kontsultatua: 2018-11-08).
9. ↑ (Gaztelaniaz) Wikipedia. «León Tolstói: Biografía de un anarquista cristiano - Portal Libertario OACA» www.portaloaca.com (Noiz kontsultatua: 2018-09-28).