Lixiba

Lixiba industrialki eta etxean orbanak garbitu eta ezabatzeko erabiltzen den edozein produktu kimikoren izen generikoa da. Sarritan, sodio hipokloritozko disoluzio diluitu bat izaten da, "lixiba likidoa" ere deitua. Lixiba askok espektro zabaleko propietate bakterizidak dituzte, desinfekziorako eta esterilizaziorako baliagarri bihurtzen dituena, eta igerilekuen saneamenduan erabiltzen dira bakterioak, birusak eta algak kontrolatzeko eta asepsia baldintzak behar diren leku askotan. Prozesu industrial askotan ere erabiltzen dira, batez ere egur-mamia zuritzeko. Lixibek beste erabilera batzuk ere badituzte, hala nola lizuna kentzea, belar txarrak hiltzea eta moztutako loreen bizitza luzatzea^[1].

Lixibek konposatu organiko koloreztatu askorekin erreakzionatuz funtzionatzen dute, pigmentu naturalak kasu, eta koloregabe bihurtzen dituzte. Zuritzaile gehienak agente oxidatzaileak diren bitartean (beste molekula batzuen elektroiak eragin ditzaketen kimikoak), batzuk agente erreduktoreak dira (elektroiak ematen dituztenak). Kloroa, oxidatzaile indartsua, etxeko lixiba askoren agente aktiboa da. Kloro hutsa gas korrosibo toxikoa denez, produktu horiek kloroa askatzen duen hipokloritoa izan ohi dute, beharrezkoa denean. "Hauts zuritzaileak" kaltzio hipokloritoa duen formulazio bat izaten da. Klororik ez duten agente zuritzaile oxidatzaileak hidrogeno peroxidoa, sodio perkarbonatoa eta sodio perboratoa bezalako peroxidoetan oinarritzen dira. Lixiba horiei "klororik gabeko lixiba", "oxigeno-lixiba" edo "kolore-zuritzailea" deitzen zaie^[2].

Lixiba erreduktoreek erabilera espezifikoak dituzte, hala nola artilea zuritzeko erabiltzen den sufre dioxidoa, gas gisa edo sodio ditionitazko edo eta sodio borohidrurozko disoluzioetatik abiatuta^[3]. Lixibek, oro har, beste substantzia organiko askorekin erreakzionatzen dute, aurreikusitako kolore-pigmentuez gain, eta, beraz, material naturalak ahuldu edo kaltetu ditzakete, hala nola, zuntzak, oihala eta larrua, eta nahita aplikatutako tinteak, indigoa denimean. Arrazoi beragatik, produktuak irensteak, lurrunak arnasteak edo azala edo begiak ukitzeak kalteak eragin ditzake osasunean.

1. ↑ (Ingelesez) DiNuzzo, Emily. «10 Different Ways You're Not Using Bleach, But Should» Reader's Digest (Noiz kontsultatua: 2020-04-24).
2. ↑ (Ingelesez) «Oxygen Bleach Vs. Chlorine Bleach» Sciencing (Noiz kontsultatua: 2020-04-24).
3. ↑ (Ingelesez) Phillips, H.. (1938). «The Bleaching of Wool with Sulphur Dioxide and with Solutions of Sulphites» Journal of the Society of Dyers and Colourists 54 (11): 503–512.  doi:10.1111/j.1478-4408.1938.tb01992.x. ISSN 1478-4408. (Noiz kontsultatua: 2020-04-24).