Makemake (planeta nanoa)

Makemake

Makemake eta S/2015 (136472) 1 bere ilargia
Aurkikuntza
Aurkitzailea	Michael E. Brown Chad Trujillo David Rabinowitz
Aurkikuntza data	2005eko martxoaren 31
Izendapenak
Planetoide izendapena	(136472) Makemake
Zeinengatik izendatua	Make-Make
Izen alternatiboa	2005 FY9
Planetoide sailkapena	planeta nano
Adjektiboa	Makemakear
Ezaugarri orbitalak
Garaia: JD 2457000.5 (2014–12–9)
Afelioa	52.840 AU
Perihelioa	38.590 AU
Ardatzerdi handia	45.715 AU
Eszentrikotasuna	0.15586
Orbita-periodoa	309.09 a (112,897 e)
Batezbesteko abiadura orbitala	4.419 km/s
Batezbesteko anomalia	15
Makurdura orbitala	29.00685°
Goranzko nodoaren luzera	79.3659°
Perihelioaren argumentua	297.240°
Satelite ezagunak	1
Ezaugarri fisikoak
Neurriak	(1434 × 1422) ± 14 polotik (1502±45) × (1430±9) km
Batezbesteko erradioa	715±7 km 739±17 km
Zanpaketa	0.05
Gainazal azalera	(6.9±0.3)×106 km2[1]
Bolumena	(1.7±0.1)×109 km3[2]
Masa	less than 4.4 × 1021 kg
Batezbesteko dentsitatea	1.4–3.2 g/cm3 <3.05 g/cm3
Errotazio periodo siderala	7.771±0.003 h
Albedoa	0.81+0.01 −0.02
Tenperatura	32–36 K (lur bakarra) 40–44 K (lur bikoa)[3]
Espektro mota	B−V=0.83, V−R=0.5
Ageriko magnitudea	17.0 (oposizioa)
Magnitude absolutua  (H)	−0.3

136472 Makemake (ikurra: ;^[4] lehen 2005 FY₉) planeta nano bat da, Eguzki-sisteman hirugarren handiena eta Kuiperren gerrikoko bi gorputz handienetariko bat dena. Plutonen diametroaren hiru laurdenak ditu.^[5] Makemakek satelite bat dauka. Bere bataz besteko azal-tenperatura hotza da oso, −243,2 °C (30 K) inguru, eta litekeena da bere azalean izoztutako metano, etano eta ziur asko nitrogeno izatea^[6].

Pluton ere barnean duen plutoideen artean sailkatuta dago, Zeres izan ezik planeta nano guztiak dituen kategoria. 2005eko martxoaren 31an Michael Brownek zuzenduriko talde batek aurkitua, urte bereko uztailaren 29an aurkikuntza zabaldu zuten. Rapa nuien Make-Make jainkoaren izena darama. 2008ko ekainean, Nazioarteko Astronomia Elkarteak Makemake plutoideen artean izateko hautagai izendatu zuen, Neptunotik haratago dauden planeta nanoek duten izena. 2008ko uztailaren 15ean plutoide izendatu zuten.^[7][8]

1. ↑ surface ellipsoid 751x751x715 – Wolfram-Alpha. .
2. ↑ volume ellipsoid 751x751x715 – Wolfram-Alpha. .
3. ↑ Stansberry, J.; Grundy, W.; Brown, M.; Cruikshank, D.; Spencer, J.; Trilling, D.; Margot, J.-L.. (2008). «Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope» The Solar System beyond Neptune (University of Arizona Press): 161. Bibcode: 2008ssbn.book..161S..
4. ↑ .
5. ↑ Brown, Michael E.. (2006). The discovery of 313 Eris,the 10^th planet largest known dwarf planet. California Institute of Technology.
6. ↑ Schaller, E.L.; Brown, M.E.. (2007-04-10). «Volatile Loss and Retention on Kuiper Belt Objects» The Astrophysical Journal 659 (1): L61–L64.  doi:10.1086/516709. Bibcode: 2007ApJ...659L..61S..
7. ↑ Brown, Michael E.. The Dwarf Planets. California Institute of Technology, Department of Geological ciences.
8. ↑ Tancredi, Gonzalo; Favre, Sofia. (2008). «Which are the dwarfs in the Solar System?» (PDF) Icarus 195 (2): 851–862.  doi:10.1016/j.icarus.2007.12.020..