Masusta

Masusta
polidrupa eta fruitu gorri
Historia
Honen produktua	Masusta

Masusta, martxuka eta maruga^[1] basa fruitu baten izena da, bi genero desberdinetako landareek ematen dutena:

• Morus (masustondoak)
• Rubus (lahar edo sasiak)

Bi generootako fruituek itxura eta zapore oso antzekoa dute.

Lehen hiru izen horien aldaera fonetikoak hamaika dira euskaraz, euskalki batetik bestera: maraxuxa, masusa, mazuza, martutza, martzuza, marzoza, marzusta, marzuza, marzuzi, masosta, masuste, maxusta, matsutsa, matxutx, matxutxe, masurta, masustra, matusta, matzusta, maxoxa, maxurta, maxuxa, mazurtza, eta mazuzta, gutxienez. Horrek esan nahi du Euskal Herriaren parte zabal batean ezaguna eta, jakina, baliagarria izan dela.

Ikusi batera, badirudi “masusta” terminoak “mahats” eta “(h)uts” osagai dituela (?mahats hustua). Euskaldun ez diren hizkuntzalari batzuek, hala ere, oso urrutiko eta oso aspaldiko hizkuntzetako hitzekin antzekotasuna dutela diote.^[2]

Arbolakoa zeharo herritartu ez bada ere, bestea da lahar eta sasi guztietako alaba beltz pikortsu ezaguna. Klima aldaketa erabat sartu gabe, abuztuan oraino gorri-gorri ikusten diren garau-konstelazio horiek, ongi belztutakoan sasoiko gutizia dira, guretzat ez ezik, txori, orkatz, basurde eta intsektuentzat ere. Eragozpenak: laharreko arantzak eta, okerrago, masustak hortz tarteetan uzten dizkigun hazi edo pipitak, ez abusatzeko abisu.

Maruga norberak biltzen du, gehienbat, baina dendara joanik, gure artean merkaturatzen diren barietateek, masustondoak emanikoak, basokoek baino fruitu gozoago, handiago eta itxura politagoa badute ere, ez ohi dira mendikoak bezain goxo, batez ere hauek sasitik batu berriak direnean.

Sukaldaritzan era askotan prestatzen dira: gozogintzan bizkotxo-oreak osatu eta kremak apaintzeko, ehizakien saltsak pizteko, likore eta izozkiak lurrintzeko, entsaladei gazi-gozoa emateko, jogurta edo tarta janzteko, marmelada, konfitura, jele eta beste hamaikatxo kontserba etxean prestatzeko, etab.^[3]

1. ↑ Euskalterm: [Hipermerkatuetako Produktuak Hiztegia] [2009]
2. ↑ https://binper.wordpress.com/moras-para-los-vascones-fresas-para-los-layetanos/
3. ↑ Agirre, Edorta. (2014). [calameo.com Elikaduraren Hiztegi Entziklopedikoa. ].