Mesopotamia

Mesopotamia (antzinako grezieraz: Μεσοποταμία, “bi ibaien artean”; arabieraz: الرافدين, bilād al-rāfidayn; persieraz: Miyanrudan, “ibaien arteko lurraldea”; asirieraz: ܒܝܬ ܢܗܪܝܢ, beth nahrin, “bi ibaien artekoa”)^[1][2] mendebaldeko Asiako antzinako lurraldea da, Tigris eta Eufrates ibaien artean kokatua, egungo Irak, Kuwait, Saudi Arabiako iparraldea, Siriako ekialdea, Turkiako hego-ekialdea eta Irango hego-mendebaldea hartzen dituena.^[3] Mesopotamia Garaiak eta Mesopotamia Behereak osatzen dute.

K.a. XXIV. mende ingurutik aurrera, sumertar herriek Behe Mesopotamiako padurak drainatu, dikeak, hormak eta ubideak eraiki eta lurra lantzeari ekin zioten. Nekazaritzaren aurrerakada handia izan zen eta, ondorioz, hiri-estatu independienteak sortzen hasi ziren, batzuetan elkarren lehian: Ur, Uruk, Lagash eta Eridu, besteak beste. K.a. XXIII. mendetik aitzina, zibilizazio aberatsak garatu ziren: Sumer, Akad, Babilonia eta Asiria.

Sumertarrak izan ziren lehenengo agintariak, eta zibilizazio bakezale eta langilea eratu zuten. Agintarien artean, Gudea, Lagasheko erregea da nabarmentzekoa. K.a. 2300 aldean, akadtarrek, Sargon buru zutela, sumertarren hiriak indarrez hartu eta Akadtar Inperioa sortu zuten. Ondoren, Babilonia bihurtu zen hiri nagusi, Hammurabiren erregealdian loraldi handia lortu zuena ekonomian eta kulturan. K.a. VII. mende erdialdean, asiriarrek hartu zuten mendean eskualde osoa, Asurbanipal erregearen agindupean. Azkenik, K.a. VI. mendean persiarrek konkistatu zuten Mesopotamia.^[4]

1. ↑ Euskaltzaindia. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia. .
2. ↑ Euskaltzaindia. (2004/XII/16). 142. araua: Antzinateko eskualdeen euskarazko izenak. Bilbo.
3. ↑ Collon, Dominique. Mesopotamia. bbc.co.uk (Noiz kontsultatua: 2018-5-15).
4. ↑ Mesopotamia. hiru.eus (Noiz kontsultatua: 2018-5-24).