Muskulu eskeletiko

Muskulu eskeletikoak ornodunen muskulu-sistemako organoak dira, eta, oro har, tendoien bidez eskeletoko hezurretara lotuta daude ^[1],^[2]. Muskulu eskeletikoko zelulak beste muskulu-ehun motatakoak baino askoz luzeagoak dira, eta, sarritan, zelula hauei muskulu-zuntz esaten zaie ^[3]. Muskulu eskeletiko baten ehunak itxura ildaskatua du, sarkomeroen antolaketaren ondorioz.

Muskulu eskeletikoa borondatezko mugimendua egiten duten muskulua da, eta nerbio-sistema somatikoaren kontrolpean dago. Organismoen mugimenduez arduratzen da eta eskeletoko osagai mugikorrekin estuki loturik dago, tendoien bitartez ^[4].

Muskulu eskeletikoek azaoak (faszikulu) eta muskulu-zuntz sorta ugari dituzte. Zuntz eta muskulu bakoitza ehun konektiboko geruza batez (faszia) inguratuta dago. Muskulu osoa epimisioz inguratuta dago, azaoak (faszikuluak) perimisioz inguratuta daude, eta muskulu-zuntzak (zelulak) endomisioz.

Halaber, muskulu-zuntzak garapenean dauden mioblastoen fusiotik eratzen dira, miogenesi izeneko prozesu batean, eta, ondorioz, zelula anitzeko nukleo luzeak eratzen dira. Muskulu-zuntzek ere mitokondrio anitzak dituzte energia-beharrak asetzeko.

Horrez gain, muskulu-zuntzak miozuntzezkaz osatuta daude. Miozuntzezkak aktina eta miosinazko harizpiz osatuta daude, eta sarkomeroak izeneko unitateetan errepikatzen dira. Unitate horiek muskulu-zuntzaren oinarrizko unitate funtzional eta uzkurkorrak dira, eta muskulu-uzkurdurarako beharrezkoak dira. Muskuluek energia lortzen dute bereziki gantz eta karbohidratoak oxidatuz, baina erreakzio kimiko anaerobikoak ere erabiltzen dira, batez ere zuntz azkarrek erabili ahal izateko. Erreakzio kimiko horiek adenosina trifosfatozko (ATP) molekulek sortzen dute, eta miosina-buruen mugimendua indartzeko erabiltzen dira ^[5].

1. ↑ «Interactions of Skeletal Muscles, Their Fascicle Arrangement, and Their Lever Systems – Anatomy and Physiology» web.archive.org 2022-03-23 (Noiz kontsultatua: 2023-11-03).
2. ↑ «Structure of Skeletal Muscle | SEER Training» training.seer.cancer.gov (Noiz kontsultatua: 2023-11-03).
3. ↑ Moore, Keith L.; Dalley, Arthur F.; Agur, Anne M. R.. (2018). Clinically oriented anatomy. (Eighth edition. argitaraldia) Wolters Kluwer ISBN 978-1-4963-4721-3. (Noiz kontsultatua: 2023-11-03).
4. ↑ «Servicio Editorial de la Universidad del País Vasco (UPV/EHU)» web-argitalpena.adm.ehu.es (Noiz kontsultatua: 2023-11-03).
5. ↑ (Ingelesez) «MUSCLE: Anatomy & Physiology» Body and Strength (Noiz kontsultatua: 2023-11-03).