Operazio-arte

Teoria militarrean, operazio-artea^[1] (errusierazko оперативное искусство edo operazio-gerra hitzetik ekarria) edo gerra-maila operazionala taktiken xehetasunak estrategiaren helburuekin lotzen dituen aginte-maila adierazten du.^[2]

AEBetako doktrina militar bateratuan, operazio-artea "komandanteen eta estatu nagusiaren ikuspegi kognitiboa da – Haien trebetasun, ezagutza, esperientzia, sormen eta judizioaren laguntzarekin –, indar militarrak antolatzeko eta erabiltzeko estrategiak, kanpainak eta operazioak garatzeko, helburuak, formak eta bitartekoak integratuz".^[3] Arte operazionala bere irismen politiko-militarraren arabera definitzen da, ez indarraren tamainaren, operazio-eskalaren edo ahalegin-mailaren arabera. Era berean, arte operazionalak teoria eta trebetasunak ematen ditu, eta maila operazionalak doktrina-egitura eta -prozesua ahalbidetzen ditu.

Operazio-artea funtsezko lau elementuz arduratzen da: denbora, espazioa, bitartekoak eta helburua. Tropen zuzendaritza eta baliabideen esleipena (mugatuak) (besteak beste) bezalako bitartekoen bidez, operazio-arteak helburu politikoak lortzea du helburu, botere militarraren sorkuntza eta aplikazio optimoak (edo ia optimoak, gutxienez) sortzen baititu. Adibidez, proposamenak sor daitezke defentsa-egiturak non eraiki, zenbat, zer motatakoak eta zenbat tropek tripulatuak; lider garrantzitsuek proposamen bat onar dezakete edo haien iruzkinen arabera berregin. XX. mendean zehar, operazioen ikerketan sortu zen eremua loratu egin zen logistika hobetzeko eta erabakiak hartzeko ahalegin militarren ondorioz. Operazio-artea taktika-maila txikienaren (gudu-zelaian edo handik gertu borroka-indarrak antolatzea eta erabiltzea) eta estrategia-maila gorenaren (maila altuko eta epe luzeko antzerki-operazioen alderdiak eta gobernuaren lidergoa barne hartzen dituena) artean dago. Sobietar Batasuna izan zen pentsamendu militarraren hirugarren maila hori ofizialki bereizi zuen lehen herrialdea, bere indar armatuek 1920ko eta 1930eko hamarkadetan garatu eta Bigarren Mundu Gerran erabili zuten operazio nagusien teoria militarraren zati gisa sartu zenean.^[4]

1. ↑ Elhuyar Hiztegia
2. ↑ Richard Simpkin, Race to the Swift: Thoughts on Twenty-First Century Warfare, Brassey's, 2000 24. orr.
3. ↑ (Ingelesez) Department of the Army. (2012ko maiatza). Army Doctrine Reference Publication (ADRP) 5-0, The Operations Process. Washington, DC: Government Printing Office, 2–4 or..
4. ↑ Simpkin, Richard E.. (1987). Deep battle: The brainchild of Marshal Tuchachevskii. Londres: Bassey's Defence Publishers, 24 or. ISBN 0-08-031193-8..