Poliomielitisa edo —labur— polioapoliobirusak eragindako gaixotasun infekzioso bat da[1]. Kasuen % 0,5ean, gutxi gorabehera, muskulu-ahulezia sortzen du, mugitzeko ezintasuna dakarrena. Hori ordu gutxi batzuetan edo egun gutxi batzuetan gerta daiteke[1][2]. Ahultasunak hanketan eragin ohi du, baina gutxiagotan eragin dezake buruko, lepoko eta diafragmako muskuluetan[1]. Pertsona asko erabat sendatzen dira[1]. Muskulu-ahultasuna dutenetan, haurren % 2-5 inguru eta helduen % 15-30 inguru hiltzen dira. Infektatu guztiak kontuan hartuta, infektatutakoen % 70ean ez dago sintomarik[1]. Pertsonen % 25ak sintoma txikiagoak dituzte, hala nola sukarra eta eztarriko mina, eta % 5ek buruko mina, lepoko zurruntasuna eta besoetako eta hanketako mina[1][2]. Pertsona horiek aste bat edo bi igarota normaltasunera itzultzen dira[1]. Errekuperazioa gertatu eta urte batzuetara, polio osteko sindromea gerta daiteke, eta muskulu-ahultasunaren garapen motela izan dezake, pertsonak hasierako infekzioan izaten zuenaren antzekoa[3].
Poliobirusa ahoan sartzen den materia fekal infektatuaren bidez hedatzen da pertsonatik pertsonara[1]. Giza gorozkiak dituzten elikagai edo urengatik ere zabal daiteke, eta, gutxiagotan, infektatutako listuarengatik[1][2]. Infektatutako pertsonek gehienez sei astez heda dezakete gaixotasuna, baita sintomarik ez badute ere. Gaixotasuna diagnostika daiteke birusa gorozkietan aurkituz edo odolean haren aurkako antigorputzak detektatuz. Gaixotasuna gizakiengan bakarrik gertatzen da modu naturalean[1].
Polioaren aurkako txertoarekin prebenitu daiteke gaixotasuna; hala ere, dosi ugari behar dira eraginkorra izan dadin[2]. Behin infektatuta, ez dago tratamendu espezifikorik. 2018an, 33 polio basati kasu eta 104 polio kasu izan ziren txertoen ondorioz[4]. 1988an 350.000 kasu basati inguru ematen ziren. 2018an, gaixotasun basatia Afganistanen eta Pakistanen soilik hedatu zen pertsonen artean[4]. 2019an 175 polio basati kasu eta 364 polio kasu izan ziren txertoen ondorioz[5]. Gaur egun txertoa aldatu da, bigarren mailako eragin hori murrizteko. Poliomielitisa aitortu beharreko gaixotasuna da Euskal Herrian.
Poliomielitisa milaka urtez existitu da, eta gaixotasunaren irudikapenak antzinako artean izan dira[1]. Michael Underwood mediku ingelesak 1789an gaixotasuna deskribatu zuen lehen aldiz[1], eta Karl Landsteiner immunologo austriarrak 1908an identifikatu zuen birusa[6]. XIX. mendearen amaieran, agerraldi handiak hasi ziren gertatzen Europan eta Estatu Batuetan[1]. XX. mendean, haurren gaixotasun kezkagarrienetako bat bihurtu zen inguru hauetan[7]. Polioaren aurkako lehen txertoa 1950eko hamarkadanJonas Salkek garatu zuen[8]. Handik gutxira, Albert Sabinek ahozko txerto bat garatu zuen, munduko estandar bihurtu dena[9]. Txertoari esker, ia mundu osoan desagertutako gaixotasuna da egun[8][10].
, central nervous system viral disease (en)