Queensland

Queensland
Australia
Administrazioa
Estatu burujabe	Australia
ISO 3166-2	AU-QLD
Hiriburua	Brisbane
Premier of Queensland (en)	Steven Miles (en)
Zatiketa	ikusi Shire of Aurukun (en) , Shire of Balonne (en) , Shire of Banana (en) , Barcaldine Region (en) , Shire of Barcoo (en) , Blackall-Tambo Region (en) , Shire of Boulia (en) , City of Brisbane (en) , Shire of Bulloo (en) , Cairns Region (en) , Shire of Carpentaria (en) , Cassowary Coast Region (en) , Central Highlands Region (en) , Charters Towers Region (en) , Aboriginal Shire of Cherbourg (en) , Shire of Cloncurry (en) , Shire of Cook (en) , Shire of Diamantina (en) , Aboriginal Shire of Doomadgee (en) , Shire of Etheridge (en) , Shire of Flinders (en) , Fraser Coast Region (en) , Gladstone Region (en) , City of Gold Coast (en) , Goondiwindi Region (en) , Gympie Region (en) , Shire of Hinchinbrook (en) , Aboriginal Shire of Hope Vale (en) , City of Ipswich (en) , Isaac Region (en) , Aboriginal Shire of Kowanyama (en) , Aboriginal Shire of Lockhart River (en) , Lockyer Valley Region (en) , Logan City (en) , Longreach Region (en) , Mackay Region (en) , Aboriginal Shire of Mapoon (en) , Maranoa Region (en) , Shire of McKinlay (en) , City of Moreton Bay (en) , Shire of Mornington (en) , City of Mount Isa (en) , Shire of Murweh (en) , Aboriginal Shire of Napranum (en) , North Burnett Region (en) , Northern Peninsula Area Region (en) , Aboriginal Shire of Palm Island (en) , Shire of Paroo (en) , Aboriginal Shire of Pormpuraaw (en) , Shire of Quilpie (en) , Redland City (en) , Shire of Richmond (en) , Rockhampton Region (en) , Scenic Rim Region (en) , Somerset Region (en) , South Burnett Region (en) , Southern Downs Region (en) , Sunshine Coast Region (en) , Tablelands Region (en) , Toowoomba Region (en) , Shire of Torres (en) , Torres Strait Island Region (en) , City of Townsville (en) , Western Downs Region (en) , Whitsunday Region (en) , Shire of Winton (en) , Aboriginal Shire of Woorabinda (en) , Aboriginal Shire of Wujal Wujal (en) , Aboriginal Shire of Yarrabah (en) , Bundaberg Region (en) , Shire of Burdekin (en) , Shire of Burke (en) , Shire of Croydon (en) eta Weipa Town (en)
Geografia
Koordenatuak	20°S 143°E / 20°S 143°E / -20; 143
Azalera	1.729.742 km²
Mugakideak	Hego Australia, Hegoaldeko Gales Berria eta Ipar Lurraldea
Punturik altuena	Mount Bartle Frere (en)
Demografia
Biztanleria	5.160.023 (2020ko martxoaren 31) 456.830 (2016)
Dentsitatea	2,98 bizt/km²
Ordu eremua	UTC+10:00 eta Australia/Brisbane (en)
qld.gov.au

Queensland^[1] (bertoko ingelesez ˈkwiːnzlænd eta ingeles estandarrez ˈkwiːnzlənd^[2] ahoskatua) Australiako estatua da. Australiako estatuen artean bigarren handiena eta hirugarren populatuena da. Iparraldeko Lurraldearekin, Hegoaldeko Australiarekin eta Hegoaldeko Gales Berriarekin egiten du muga, mendebaldean, hego-mendebaldean eta hegoaldean, hurrenez hurren. Ekialdean, Queenslandek Koral itsasoa eta Ozeano Barea ditu mugakide; iparraldean, Torres itsasartea dago, Australiako lurralde kontinentala eta Papua Ginea Berria banatzen dituena. 1.852.642 kilometro karratuko azalerarekin, Queensland munduko seigarren nazio azpiko entitate handiena da; munduko 15 herrialde baino handiagoa da. Bere tamaina dela eta, Queenslanden ezaugarri geografiko eta klimatikoak askotarikoak dira: oihan tropikalak, ibaiak, koralezko arrezifeak, mendikateak eta hareazko hondartzak bere kostaldeko eskualde tropikal eta subtropikaletan, baita basamortuak eta sabanak ere barnealdeko eskualde klimatiko erdi-idor eta lehorretan.

Queenslandek 5,2 milioi biztanle baino gehiago ditu^[3], kostaldean eta, batez ere, Queenslandeko hego-ekialdean. Estatuko hiriburua eta hiririk handiena Brisbane da, Australiako hirugarrena. Australiako hogeita hamar hiri handienetako hamar Queenslanden daude, eta Brisbanetik kanpoko handienak Gold Coast, Sunshine Coast, Townsville, Cairns, Ipswich eta Toowoomba dira. Estatuko biztanleria kultura anitzekoa da: biztanleen % 28,9 etorkinak dira^[4][5].

Queensland Australiako eta Uharteko aborigenak bizi izan ziren Torresko itsasartean^[6][7]. Willem Janszoon nabigatzaile holandarrak, Australian lehorreratu zen lehen europarrak, York lurmuturreko penintsulako mendebaldeko kostaldea esploratu zuen 1606an. 1770ean, James Cookek Australiako ekialdeko kostaldea eskatu zuen Britainia Handiko Erresumarentzat. 1788an, Arthur Phillipek Hegoaldeko Gales Berriko kolonia sortu zuen, gaur egun Queensland den guztia barne hartzen zuena. Queensland hurrengo hamarkadetan esploratu zen, eta 1824an John Oxleyk Moreton Badiako Kokaleku Penala ezarri zuen Brisbanen. Queensland Hegoaldeko Gales Berritik 1859ko ekainaren 6an banandu zen (gaur egun Queensland Eguna bezala ospatzen den data), eta Koroaren kolonia autonomo bat ezarri zen gobernu arduratsu batekin, Viktoria erreginaren omenez horrela deitua^[8]. Queensland 1901eko urtarrilaren 1ean Federazioarekin Australia sortu zuten sei kolonietako bat izan zen. XX. mende amaierako Bjelke-Petersen aroaz geroztik, Queenslandek barne migrazio maila handia jaso du Australiako gainerako estatu eta lurraldeetatik, eta herri helmuga izaten jarraitzen du estatu arteko migrazioarentzat.

Queensland ekonomia handiena duen Australiako hirugarren estatua da, eta meatzaritzan, nekazaritzan, garraioan, nazioarteko hezkuntzan, aseguruetan eta bankan nabarmentzen da. Eguzkiaren Estatua bere klima tropikal eta subtropikalagatik, Koralezko Hesi Handiagatik eta bere hondartza ugariengatik ezizenez, turismoa ere garrantzitsua da estatuaren ekonomiarentzat.

1. ↑ Euskaltzaindia. (2012-03-30). 168. araua: Ozeaniako toponimia. .
2. ↑ Wells, John C.. (2008). Longman Pronunciation Dictionary. (3. argitaraldia) Longman ISBN 9781405881180..
3. ↑ (Ingelesez) «National, state and territory population, December 2021 | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au 2022-06-28 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
4. ↑ «2016 Queensland, Census Community Profiles | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
5. ↑ (Ingelesez) «Census | Australian Bureau of Statistics» www.abs.gov.au 2022-06-28 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
6. ↑ «How old is Australian Rock Art? - Aboriginal Art Online» web.archive.org 2013-05-04 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
7. ↑ (Ingelesez) Royal Society of Western Australia. (1915). Journal of the Royal Society of Western Australia. Perth : The Society (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).
8. ↑ «Page Title» web.archive.org 2007-10-13 (Noiz kontsultatua: 2022-12-30).