Back Ontbinding van die Sowjetunie Afrikaans تفكك الاتحاد السوفيتي Arabic تفكيك الاتحاد السوفييتى ARZ Disolución de la Xunión Soviética AST Sovet İttifaqının dağılması Azerbaijani СССР тарҡалыуы Bashkir Распад СССР Byelorussian Распад СССР BE-X-OLD Разпадане на Съветския съюз Bulgarian सोवियत संघ के बिघटन Bihari
| Sobietar Batasunaren desegitea | ||
|---|---|---|
| ||
 | ||
| Mota | dissolution of an administrative territorial entity (en)  : Sobietar Errepublika Sozialisten Batasunaamaieraren kausa | |
| Kokaleku | Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna | |
| Herrialdea | Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna | |
| Kausa | International Federation for Victory Over Communism (en) | |
| Honen ondorioa | Errusia-Ukraina gerra | |
Sobietar Batasunaren desegitea herrialde haren ekonomia, egitura soziala eta politikoa desegin zituen prozesua izan zen. 1991ko abenduaren 25ean Gobernu Federala desegitea eragin zuen, eta Sobietar Batasuneko kide ziren errepubliken independentzia. Hauek izan ziren estatu berriak:
Armenia
Azerbaijan
Bielorrusia
Estonia
Georgia
Kazakhstan
Kirgizistan
Letonia
Lituania
Moldavia
Uzbekistan
Errusia
Tajikistan
Turkmenistan
Ukraina
Hainbat hamarkadaz, SESBek garapen militarra bultzatu zuen ekonomia ahaztuz eta ez zegoen hazkunde ekonomikorik. Huts egindako erreformen saiakerek, ekonomia geldiak eta Afganistango gerrak arrenkura sortu zuten biztanlerian, batez ere Errepublika Baltikoetan eta Ekialdeko Europan. Mikhail Gorbatxoven erreformak egiteko saiakerak, perestroika eta glasnost izenekoak, Moskuko gobernuaren aurkako kritikak sortu zituzten. Gainera, 1985ean eta 1986an petrolioaren prezioa jaitsi eta ale erosteko behar zituzten dibisak desagertu ziren[2]. Errepublika batzuetan nazionalismoa berpiztu zen, independentziaren aldeko ahotsak ugarituz.
 |
Wikitekan bada UEUren liburu batetik ateratako testu zatia: Perestroika |
| Liburu osoa: Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009 | |
| « |
Sortzen ari zen egoerak ez zuen ez hanka ez buru. Sobietar Batasunak, altzairu-, lehengai-, erregai- eta energia-ekoizlerik handienak, baliabide horien eskasia zuen, behar ez bezala eta xahukeriaz erabiltzen ari zirelako bereziki. Nahiz eta jateko zereal-ekoizle nagusietako bat izan, urtero-urtero milioika tona erosi behar izaten zuen pentsuak egin ahal izateko. Mila biztanleko mediku eta ospitale-ohe proportziorik handiena dugu eta, aldi berean, gure osasun-zerbitzuek hutsune nabarmenak dituzte. Gure koheteek Halley kometa aurki dezakete edo Artizarreraino hel daitezke hutsik egin gabe; baina lorpen zientifiko eta teknologiko horiekin batera, nabarmena da izugarrizko eraginkortasun falta dugula, lorpen zientifiko horiek ez baititugu erabiltzen gure behar ekonomikoak konpontzeko. Esaterako, sobietar etxeetako tresna gehienen kalitatea oso eskasa da. Mikhail Gorbatxov 1987 |
» |
—[1]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri | ||
1991ko abuztuan estatu-kolpea porrot egin ondoren, ustekabean lasterragotu ziren gertakariak. Gorbatxovek abenduaren 25ean dimititu zuen,[3] eta hurrengo egunean Sobiet Nagusiak batasunaren desegitea onartu zuen[4], Errusia nazioartean bere ordezkaria izanik[3].
- ↑ a b Martínez Rueda, Fernando; Aizpuru Murua, Mikel. (2011). Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 9788484383345..
- ↑ Gaidar, Jegor. (2007). The Soviet Collapse: Grain and Oil. Washington, D.C.: American Enterprise Editor for Public Policy Research, 1 or..
- ↑ a b «Gorbachoy dimite y entrega el 'botón nuclear» El País 1991-12-26.
- ↑ «Penosa autodisolución del Parlamento soviético» El País 1991-12-27.