Subrahmanyan Chandrasekhar

Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu.

Subrahmanyan Chandrasekhar
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Lahore, 1910eko urriaren 19a
Herrialdea	Britainiar Raj  1947)  India  1953)  Ameriketako Estatu Batuak  (1953 -
Lehen hizkuntza	Tamilera
Heriotza	Chicago, 1995eko abuztuaren 21a (84 urte)
Hobiratze lekua	Wheeling Township Arlington Heights Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: bihotz-biriketako geldialdia
Familia
Aita	CS Ayyar
Ezkontidea(k)	Lalitha Doraiswamy (en)
Familia	ikusi Chandrasekhara Venkata Raman (osaba)
Hezkuntza
Heziketa	Hindu Higher Secondary School (en) Cambridgeko Unibertsitatea 1933) doktore Presidency College (en) (1921 - 1930) Trinity College (1930 - 1933)
Hezkuntza-maila	Doktor Nauk in Philosophy (en)
Tesia	Polytropic distributions (en)
Tesi zuzendaria	Ralph H. Fowler Arthur Stanley Eddington
Doktorego ikaslea(k)	Donald Osterbrock Bimla Buti (en) Donat Wentzel (en) Jeremiah P. Ostriker (en) Guido Münch Steven Lawrence Detweiler (en) Russell Kulsrud (en) Anne Barbara Underhill (en) John Charles Miller (en) Norman Ronald Lebovitz (en) Morris L. Aizenman (en) Yavuz Nutku (en) John L. Friedman (en) Arthur Code (en) Merle Gold (en) Surindar Kumar Trehan (en) Yousef Sobouti (en) Eberhart Jensen (en) H. Lawrence Helfer (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Irakaslea(k)	Arthur Stanley Eddington
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, fisikaria, astronomoa, astrofisikaria, akademikoa eta unibertsitateko irakaslea
Parte-hartzailea Manhattan Proiektua
Enplegatzailea(k)	Trinity College  (1933 -  1937) Yerkes Observatory (en)  (1937 -  1942) Chicagoko Unibertsitatea  (1942 -  1985)
Lan nabarmenak	ikusi Chandrasekharren muga Chandrasekhar number (en) Schönberg–Chandrasekhar limit (en) Chandrasekhar–Wentzel lemma (en) Chandrasekhar's X- and Y-function (en) Batchelor–Chandrasekhar equation (en) Chandrasekhar's H-function (en) Chandrasekhar–Fermi method (en) Chandrasekhar–Page equations (en) Chandrasekhar virial equations (en) Chandrasekhar polarization (en) Chandrasekhar-Kendall function (en) Chandrasekhar potential energy tensor (en) Chandrasekhar equation (en) dynamical friction (en) Chandrasekhar's white dwarf equation (en)
Jasotako sariak	ikusi Royal Societyko kidea  (1944) Copley Domina  (1984) Errege Domina  (1962) Fisikako Nobel Saria  (1983) Henry Draper domina  (1971) Henry Norris Russell saria  (1949) Astronomiako Errege elkartearen urrezko domina  (1953) Zientzia Domina Nazionala  (1966) Karl Schwarzschild Medal  (1986) Bruce domina  (1952) Tomalla Foundation  (1981) Josiah Willard Gibbs Lectureship  (1946) Rumford Prize  (1957) Padma Vibhushan in science & engineering  (1968) Srinivasa Ramanujan Medal  (1962) Gordon J. Laing Award  (1989) Marcel Grossmann Award  (1994) Richtmyer Memorial Lecture Award  (1969) Dannie Heineman Prize for Mathematical Physics  (1974) Adams Saria  (1948) honorary doctor of Harvard University  (1979ko ekaina) Silliman Memorial Lectures  (1962) Karl G. Jansky Lectureship  (1978)
Kidetza	Royal Society Suediako Zientzien Errege Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Indiako Zientzien Akademia Nazionala American Astronomical Society Zientzien Bavariar Akademia Zientzien Mundu Akademia
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

Subrahmanyan Chandrasekhar (Lahore, Britainiar Raj, 1910eko urriaren 19a - Chicago, AEB, 1995eko abuztuaren 21a) fisikari teoriko indio-estatubatuarra izan zen, Estatu Batuetan pasatu zuena bere bizitza ia osoa. 1983ko Fisikako Nobel Saria partekatu zuen William A. Fowler-ekin beraien lanagatik izarren estruktura eta bilakaeran. Bere ekarpen matematikoei esker izarren eboluzioan, gaur egun modelo teoriko ugari garatu dira izar masiboen egoera berandu eta zulo beltzentzat ^[1][2]. Kontzeptu, instituzio eta asmakizun asko bere izena daramate, ala nola Chandrasekharren muga edo X izpiko Chandra behatokia ^[3].

Bere bizitzan zehar fisikako gai askotan egin zuen lan, ekarpenak eginez gaur egungo ezagutzan, adibidez, izarren egituran, nano zurietan, izar-dinamikan, hidrodinamikan, erlatibitate orokorrean edo grabitazio uhinen talka teorian. Cambridgeko Unibertsitatean modelo teoriko bat garatu zuen nano zurien egitura azaltzeko. Honetan, izar horiek duten materia endekatuaren elektroien masa-aldaketa erlatibista kontuan hartu zuen, eta ikusi zuen nano zuri baten masak ezin zituela 1.44 eguzki masak gainditu: Chandrasekharren muga. Bestalde, izarren dinamikaren ereduak berrikusi zituen, Esne Bidearen eremu grabitatorioen gorabeherak kontsideratuz bere inguruan biraka dauden izarretan. Dinamika-problema honentzako soluzioa hogei ekuazioen bidez aurkeztu zuen, "marruskadura dinamiko" izeneko terminoa sartuz. Honek eragina dauka bai izarren balaztatzean bai izar-kumuluen egonkortasunean.

Presidency College unibertsitatean ikasi zuen, Madras-en, baita Cambridgen ere. Urte ugari eman zituen Chicagoko Unibertsitatean irakasle bezala, eta The Astrophysical Journal albistearen editore izan zen 1952 eta 1971 urteen artean. Chicagon bizi izan zen bere heriotza arte 1995an, 84 urte zituela ^[4].

1. ↑ V, Vishveshwara, C.. (2008-08-12). Leaves from an unwritten diary- S.Chandrashekhar: Reminiscences and reflections. Current Science Association PMC 715016214. (Noiz kontsultatua: 2023-05-09).
2. ↑ Horgan, John. (1994-03). «Confronting the Final Limit» Scientific American 270 (3): 32–33.  doi:10.1038/scientificamerican0394-32. ISSN 0036-8733. (Noiz kontsultatua: 2023-05-09).
3. ↑ Sreenivasan, Katepalli R.. (2019-01-05). «Chandrasekhar's Fluid Dynamics» Annual Review of Fluid Mechanics 51 (1): 1–24.  doi:10.1146/annurev-fluid-010518-040537. ISSN 0066-4189. (Noiz kontsultatua: 2023-05-09).
4. ↑ Subrahmanyan Chandrasekhar. (argitaratze data: 2017-10-19).