Tokugawa shogunerria

Tokugawa shogunerria
Geografia
Hiriburua	Edo 35°41′2″N 139°46′28″E
Kontinentea	Asia
Administrazioa
Gobernu-sistema	oinordetzako monarkia
Tokugawa Ieyasu Tokugawa Hidetada
Demografia
Hizkuntza ofizialak	ikusi japoniera moderno goiztarra
Erlijioa	budismo eta sintoismo
Moneta	Tokugawa coinage (en) ryō (en)
Historia
Sorrera data: 1603ko martxoaren 24a
Bestelako informazioa

Tokugawa shogunerria (japonieraz: 徳川幕府, Tokugawa bakufu^?) edo, bere japonierazko jatorrizko izenagatik Edo shogunerria (japonieraz: 江戸幕府, Edo bakufu^?) bezala ere ezaguna, Japonia osoa gobernatu zuen hirugarren eta azken shogunerria izan zen, 1192tik 1333ra gobernatu zuen Kamakura shogunerria eta 1336tik 1573 arte gobernatu zuen Ashikaga shogunerriaren ondoren. Shogunerri hau, Tokugawa Ieyasu shogunak sortu zuen, Tokugawa klanaren sortzailea ere izan zena (徳川氏, Tokugawa-shi) eta Matsudaira klanaren ondorengoa, 1603ko martxoak 24an (japoniar egutegian Keichō aroko 8. urteko bigarren hilabeteko 12. eguna dena).

Shogunerrien aroan, zehazki Japoniako Enperadorearen mende zegoen diktadura militar moduko bat zegoen. Shogunak, Japoniako armadako jeneral buruzagi bihurtua, herrialdeko botere politiko eta militarra zuen, enperadoreari, botere izpiritual eta erlijiosoa eman zitzaizkion bitartean, pertsona eta jainkoen arteko bitartekari bezala, baita izenezko boterea ere Kiotoko Gorte Inperialean. Egoera hau, neurri batean, Erdi Aroan jatorri katolikoko europar monarkietan nagusi zen egoera nagusiaren parekoa zen, erregeek botere politiko eta militarra, eta, Aita Santuak, botere erlijiosoa izan zutenean.

Hamabost shogun izan ziren Tokugawa klaneko eta herrialdeko boterea administratu zutenak 264 urtez, gainontzeko klanak euren aginduetara jarriz botere sekundario edo probintzial baten truke. Aro honetan, klana, aurreko Sengoku aroan gertatu ziren gerretan suntsitutako herrialdea bateratu eta zentralizatu zuen politika bat egiteagatik ezaguna da, eta klase sistema bat ezartzea lortu zuen japoniar gizartean. Gainontzeko munduarekiko isolamendu postura bat (sakoku) hartzeagatik ere ezaguna da, atzerritarren debeku eta kanporatzea eta, nola edo hala, kanpoko eraginak ezabatzea emaitza bezala eman zuena. Hau izan zen kristauak sarraskitu izanaren kasua shogunerriaren garaian, baita beste erabaki drastiko batzuk ere, bere asmoa, Japonian boterearen balantzea mantentzea izan zena.

Shogunerriaren izenezko boterea Edon zegoen (egungo Tokio), botere inperiala ez bezala, hau Kioton zegoelarik. Honela, Tokugawa shogunerriaren domeinu aro hau, Edo aroa edo Tokugawa aroa bezala ezagutzen da.

Aipaturiko aro hau, presio ugaripean amaitu zen, Tokugawa Yoshinobuk Meiji Enperadoreari boterea emanez, 1867ko azaroak 9an (japoniar egutegian, Keiō aroko 3. urteko hamargarren hilabeteko 14. eguna dena). Ordutik aurrera, shogunerria ezeztatua izan zen, eta Enperadoreak lortu zuen herrialdeko botere militar eta politikoa, gainontzeko XIX. mendean, herrialdea goitik behera eraldatuko zuen Meiji Berrezarpena eraginez.