Zero absolutu

Zero absolutua egon daitekeen tenperaturarik txikiena da. Tenperatura honetan sistemaren barne-energia maila egon daitekeen txikiena da, eta partikulek, mekanika klasikoaren arabera, ez dute higidurarik.^[1] Horregatik ulertzen da tenperaturarik txikiena dela, partikulen higidura negatiborik ezin baita existitu. (Tenperatura, partikulen higidura-kantitatea besterik ez da, hauen higidura eta tenperatura zuzenki proportzionalak direlarik).

Mekanika kuantikoaren arabera, ordea, zero absolutuak hondarreko energia bat izan beharko luke, zero puntuko energia deitua, Heisenbergen ziurgabetasunaren printzipioa bete dadin.

Zero absolutua, beraz, tenperatura neurtzeko bi eskalen 0 puntua da, Kelvin eta Rankine^[2] eskalen 0 puntua, hain zuzen ere (0 K eta 0 °R). Tenperatura honen baliokideak Celsius eta Fahrenheit eskaletan -273,15 °C eta -459,67 °F^[3] dira, hurrenez hurren.

Termodinamikaren hirugarren legearen arabera, zero absolutua inoiz lor ezin daitekeen puntua da. Izan ere, gaurdaino hozkailu batean lortu den tenperaturarik txikiena -273,144 °C da, (0,006 K, hain zuzen ere) hozkailuak dituen molekulek ez baitute puntu horren azpitik joateko behar adinako energiarik.

Zero absolutuan kristal perfektu baten entropia zero da, orobat. Kristala osatzen duten atomoek, akatsik gabeko kristala eratzen badute, honen entropiak, zero baino gehiago izan behar du, eta, beraz, tenperatura, beti izango da zero absolutua baino gehiago. Hau da, kristalak beti izango ditu bere atomoen mugimenduak eragindako inperfekzio txikiak; hori konpentsatzeko mugimendu bat beharko litzateke eta, beraz, beti agertuko dira hondar inperfekzioak.

Garrantzitsua da azaltzea 0 K-eko tenperaturan, substantzia guztiak solidotuko liratekeela, helioa izan ezik, eta, gaur egungo bero-ereduaren arabera, molekulek, mugitzeko edo bibratzeko ahalmen oro galduko luketela.

Orain arte, zero absolututik gertueneko tenperatura, MITeko zientzialariek lortu zuten laborategian 2015ean.^[4] Gas bat eremu magnetiko batean hoztu zuten, zero absolututik nanokelvin erdiko tenperatura (5•10⁻¹⁰ K) lortuz.

1. ↑ (Gaztelaniaz) Rapin, P. J.. (1990). Prontuario del frío. Reverte ISBN 978-84-7146-062-2. (Noiz kontsultatua: 2019-11-23).
2. ↑ (Gaztelaniaz) Reichenbach, María Cecilia von; Bergero, Paula Elena; Álvarez, Ariel; Río, Laura Sombra del; Reichenbach, María Cecilia von. (2009-03-01). Cero absoluto. Consejo Nacional de Investigaciones Científicas y Técnicas (CONICET) ISBN 978-950-692-088-3. (Noiz kontsultatua: 2019-11-23).
3. ↑ (Gaztelaniaz) Wilson, Jerry D.; Buffa, Anthony J.. (2002). Fisica. Pearson Educación ISBN 978-970-26-0425-9. (Noiz kontsultatua: 2019-11-23).
4. ↑ «MIT team creates ultracold molecules» MIT News (Noiz kontsultatua: 2019-11-23).