Back Etruskisches Alphabet ALS أبجدية أترورية Arabic Alfabetu etruscu AST Этрускі алфавіт Byelorussian Етруска азбука Bulgarian Lizherenneg etruskek Breton Alfabet etrusc Catalan Etruskische Schrift German Etruscan alphabet English Etruska alfabeto Esperanto
| Historia do alfabeto |
|---|
|
Idade de Bronce Medio ss –XIX - -XV
|
| Meroítico s. –III. |
| Xenealoxía completa |
O alfabeto etrusco consta de 26 letras (alfabeto modelo) das que catro nunca se empregaron (B C D O). Serve para transcribir o etrusco. Os textos máis antigos son abecedarios. O exemplo máis coñecido é o alfabeto de Marsiliana (século -VII), que comporta 26 letras das que cinco son vogais: 22 letras gregas de orixe fenicia e 4 letras propias do alfabeto grego (da variante chamada vermella).
Alfabeto de orixe eubea (unha variante vermella do alfabeto grego chamado clásico) que foi empregada polos latinos, que repectaron a mesma orde agás pola letra G, inventada polos romanos e que ocupou o lugar do Z, que non facía falta para a escritura do latín clásico, aínda que despois se retomou para os préstamos do grego e relegada ao final do alfabeto. As letras que non se empregaban en latín desapareceron (como Th, S, S', Ph, Kh e 8).
O lugar onde se tomou prestado este alfabeto é probabelmente a colonia grega de Ischia (Pitecusas), fronte a Cumas, a mediados do século -VII.
A B C (=[k]) D E F (=v) Z (=ts) H Th (como no inglés ten) I K L M N S O P S' (=sh?) Q R S T U X (=ś) Ph (como no inglés pen) Kh 8 (=f)
O alfabeto etrusco clásico chamado «neoetrusco» aparece sobre o -400 e presenta modificacións en relación ao alfabeto de Marsiliana d'Albegna (primeiro modelo de alfabeto sobre unha taboíña de marfil, destinada a ser un pendente):
- o grafema 8 para a consoante f ;
- B e D abandonadas porque os sons correspondentes non existían en etrusco — que ignoraba as consoantes sonoras (mais habían ser utilizadas polos romanos que as necesitaban para transcribiren os sons do latín);
- K abandonada tamén, agás ante A como no latín KALENDAE (cf. : Calendas) (que deu calendario) e nas cidades setentrionais de Etruria;
- O desaparece, substituído por U/Y;
- as letras de orixe fenicia, samek e sadi, non se empregan.
Pódense notar tamén dous tipos de signos de puntuación:
- a puntuación externa: serve para separar as frases e as palabras.
- a puntuación interna, que se atopa, como indica a palabra, no interior das palabras; o seu significado non foi definido claramente aínda.
- ↑ Micali, G. (1849). Storia degli antichi popoli italiani. Vol. I. Florencia. Páxina 146. Nota 153.