Mar Caspio

Mar Caspio

(az) Xəzər dənizi (kk) Каспий теңізі (mzn) مازرون دریا (fa) دریای خزر (glk) کاسپي درىا (ru) Каспийское море
Tipo	lago endorreico Lago salgado corpo de auga lago mar
Epónimo	Cassitas (pt)
Parte de	área do mar Mediterráneo
Situado na entidade xeográfica	Aral–Caspian Depression (en)
Localización
País da cunca	Rusia, Casaquistán, Turkmenistán, Irán e Acerbaixán
42°00′N 50°30′L / 42, 50.5
Efluente do lago	sen valor
Conca hidrográfica	Caspian Sea Basin (en)
Características
Altitude	−28 m
Profundidade	máximo: 1.025 m Media: 211 m
Dimensións	435 () × 1.200 () km
Perímetro	7.000 km
Superficie	386.400 km²
Superficie da cunca hidrográfica	3.500.000 km²
Medicións
Salinidade	12,5 ‰
Volume físico	78.700 km³

O Mar Caspio^[1] é a masa de auga pechada máis grande do mundo, a miúdo descrita como o lago máis grande do mundo ou un mar en toda regra.^[2][3][4] É unha conca endorreica situada entre Europa e Asia: ao leste do Cáucaso, ao oeste da ampla estepa da Asia Central, ao sur das fértiles chairas do sur de Rusia na Europa Oriental e ao norte da montañosa meseta iraniana da Asia Occidental.

Ten unha superficie de 371 000 km² (excluída a lagoa altamente salina de Kara Bogaz Gol, ao leste), unha superficie aproximadamente igual á de Xapón, cun volume de 78 200 km^3[5][6] con características comúns tanto cos mares como cos lagos. A miúdo é considerado o lago maior do mundo, aínda que non é de auga doce senón salgada.^[7][8]

Ten numerosas Illas, a maior das cales é a de Ogurja Ada, que ten 47 quilómetros de lonxitude; cara ao norte a maioría das illas son pequenas e deshabitadas.

Ten unha salinidade de aproximadamente o 1,2% (12 g/L), ao redor dun terzo da salinidade media da auga do mar.

Limita ao nordés con Casaquistán, ao noroeste con Rusia, ao suroeste con Acerbaixán, ao sur con Irán e ao sueste con Turcomenistán. O mar esténdese 1200 km de norte a sur, cunha anchura media de 320 km. A súa cobertura bruta é de 386 400 km² e a superficie está a uns 27 m por baixo do nivel do mar. O seu principal caudal de auga doce é o Volga, o río máis longo de Europa, entra polo extremo norte, pouco profundo. Dúas concas profundas forman as súas zonas central e meridional. Estas dan lugar a diferenzas horizontais de temperatura, salinidade e ecoloxía. O fondo mariño do sur alcanza os 1023 m por baixo do nivel do mar, o que constitúe a segunda depresión natural non oceánica máis baixa da Terra despois do lago Baikal (-1180 m). Os relatos escritos dos antigos habitantes da súa costa percibían o mar Caspio como un océano, probablemente debido á súa salinidade e gran tamaño. Cunha superficie de 371 000 km², o mar Caspio é case cinco veces máis grande que o lago Superior, 82 000 km².^[9] O mar Caspio alberga unha gran variedade de especies e é famoso polas súas industrias do caviar e do petróleo. A contaminación provocada pola industria petroleira e as presas dos ríos que desembocan nel prexudicaron a súa ecoloxía. Prevese que durante o século XXI a profundidade do mar diminuirá entre 9 e 18 m debido ao quecemento global e ao proceso de desertización, provocando un ecocidio.^[10][11][12]

Na antigüidade, coñecíase como o océano Hircaniano ou tamén mar Khazar e mar Khvalisian.

1. ↑ Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1299. ISBN 9788482887524. 
2. ↑ "Convention on the Legal Status of the Caspian Sea". President Of Russia (en inglés). 2018-08-12. Arquivado dende o orixinal o 2022-03-12. Consultado o 9 de novembro do 2023. 
3. ↑ "Is the Caspian a sea or a lake?". The Economist (en inglés). 2018-08-16. ISSN 0013-0613. Arquivado dende o orixinal o 2018-08-19. Consultado o 9 de novembro do 2023. 
4. ↑ Zimnitskaya, Hanna; von Geldern, James (2011-01-01). "Is the Caspian Sea a sea; and why does it matter?". Journal of Eurasian Studies (en inglés) 2 (1). pp. 1–14. ISSN 1879-3665. doi:10.1016/j.euras.2010.10.009. 
5. ↑ Lake Profile: Caspian Sea. LakeNet.
6. ↑ Leong, Goh Cheng (1995-10-27). Certificate Physics And Human Geography; Indian Edition (en inglés). Oxford University Press. p. 66. ISBN 978-0-19-562816-6. Arquivado dende o orixinal o 2022-10-16. Consultado o 9 de novembro do 2023. 
7. ↑ CaspianEnvironment.org (ed.). "Caspian Sea » General background". Arquivado dende o orixinal o 30 de maio de 2010. Consultado o 28 de outubro do 2010. 
8. ↑ ESA.int (ed.). "ESA: Observing the Earth - Earth from Space: The southern Caspian Sea". Consultado o 28 de outubro do 2010. 
9. ↑ "Great Lakes – Physical Facts". United States Environmental Protection Agency. Arquivado dende o orixinal o 29 de outubro de 2010. Consultado o 9 de novembro do 2023. 
10. ↑ Dumont, Henri (outubro de 1995). "Ecocide in the Caspian Sea". Nature (en inglés) 377 (6551). pp. 673–674. Bibcode:1995Natur.377..673D. ISSN 1476-4687. doi:10.1038/377673a0. 
11. ↑ Wesselingh, Frank; Lattuada, Matteo (2020-12-23). "The Caspian Sea is set to fall by 9 metres or more this century – an ecocide is imminent". The Conversation (en inglés). Consultado o 9 de novembro do 2023. 
12. ↑ Prange, Matthias; Wilke, Thomas; Wesselingh, Frank P. (2020). "The other side of sea level change". Communications Earth & Environment (en inglés) 1 (1). p. 69. Bibcode:2020ComEE...1...69P. doi:10.1038/s43247-020-00075-6.