Back Жанна д’Арк Abkhazian Johanna van Arkel Afrikaans Jeanne d’Arc ALS ዣን ዳርክ Amharic Chuana d'Arco AN جان دارك Arabic جان دارك ARZ জোন অফ আৰ্ক Assamese Xuana d'Arcu AST Janna Dark Azerbaijani
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde maio de 2018.) |
Xoana de Arco (francés: Jeanne d'Arc[1]), nada o 5 ou o 6 de xaneiro[2] de 1412 en Domrémy-la-Pucelle (un pequeno poboado sito no departamento francés de Vosgos) e finada o 30 de maio de 1431 en Ruán,[3] tamén coñecida como a Doncela de Orleáns (ou, en francés, la Pucelle d'Orléans), foi unha heroína, militar e santa francesa. A súa festividade conmemórase o día da súa morte, o 30 de maio, como é tradición na igrexa católica.[4]
Nada entre 1407 e 1412, con 17 anos encabezou o exército real francés. Convenceu o rei Carlos VII de que expulsaría os ingleses de Francia e este deulle autoridade sobre o seu exército no sitio de Orleáns, a batalla de Patay e outros enfrontamentos en 1429 e 1430. Estas campañas revitalizaron a facción de Carlos VII durante a guerra dos Cen Anos e permitiron a coroación do monarca. Como recompensa, o rei absolveu Domrémy, vila natal de Xoana, de pagarlle o imposto anual á coroa (esta lei estivo en vigor ata hai cen anos). Os borgoñóns capturaron a Xoana e entregárona aos ingleses.[5] Os clérigos condenárona por herexía[6] e o duque Xoán de Lancaster queimouna viva en Ruán.
A gran maioría de datos sobre a súa vida baséanse nas actas dese proceso, pero están en certa forma provistos de descrédito, pois segundo diversas testemuñas do xuízo, estiveron cheos de correccións e datos falsos introducidos por orde do bispo Pierre Cauchon. Entre estas testemuñas estaba o escribán oficial, designado só como Manchon, que afirma que en ocasións había secretarios agochados detrás das cortinas da sala agardando instrucións para borrar ou agregar cousas das actas.
Vinte e cinco anos logo da súa condena, o rei Carlos VII instigou a Igrexa a que revisase aquel xuízo inquisitorial, ditaminando o papa Nicolao V a inconveniencia da súa reapertura naqueles momentos, debido aos recentes éxitos militares de Francia sobre Inglaterra e á posibilidade de que os ingleses o tomasen, naqueles delicados momentos, como unha afronta por parte de Roma. Doutra banda, a familia de Xoana tamén reuniu as probas necesarias para a revisión do xuízo e envioullas o Papa, pero este negouse definitivamente a reabrir o proceso.
Á morte de Nicolao V, foi elixido papa o valenciano Calisto III (nado como Alfons de Borja i de Llançol) o 8 de abril de 1455, e foi el quen dispuxo que se reabrise o proceso. A súa inocencia foi recoñecida ese mesmo ano nunha apelación do xuízo, grazas a un proceso onde houbo moitos testemuños e declarouse herexes aos xuíces que a condenaron. Finalmente, xa no século XX, foi beatificada en 1909 polo papa Pío X e posteriormente declarada santa en 1920 polo papa Bieito XV.[4] Ese mesmo ano, foi declarada como a santa patroa de Francia.[7]
A súa fama estendeuse inmediatamente logo da súa morte: venerada pola Liga Católica no século XVI, adoptada como símbolo cultural polos círculos patrióticos franceses dende o século XIX, foi unha inspiración para as forzas aliadas durante a primeira e a segunda guerra mundial.
Popularmente, Xoana de Arco é contemplada por moitas persoas como unha muller notable: valente, vigorosa e cunha grande fe. Foi un referente para as sufraxistas inglesas, e algunhas delas como Marjery Bryce manifestáronse vestidas como ela.[8] Hoxe en día é obxecto de especial interese na República de Irlanda, Canadá, Reino Unido e Estados Unidos. No movemento do Escultismo é a Santa Patroa dos guidistas.
- ↑ O seu nome foi escrito nunha variedade de formas, en particular antes da metade do século XIX. Véxase Pernoud and Clin, pp. 220–221. A súa firma aparece como "Jehanne" (véxase www.stjoan-center.com/Album/, parts 47 and 49; tamén se observa en Pernoud e Clin) (en inglés).
- ↑ As referencias bibliográficas modernas adoitan fixar o seu día de nacemento o 6 de xaneiro. O certo é que ela mesma só foi capaz de supoñer a súa propia idade: cando lle foi preguntada durante o seu proceso, respondeu « 19 anos, aproximadamente, creo. » - Fonte: Le procès de Jeanne d'Arc [arquive]. Todas as testemuñas do xuízo tamén estimaron aproximadamente a súa idade malia que moitos foron as súas padriños e madriñas. A data do 6 de xaneiro provén dunha soa fonte: unha carta do diplomático do reino de Francia Perceval de Boulainvilliers o duque de Milan escrita o 21 de xuño de 1429 : « Veu á luz da nosa vida mortal na noite da Epifanía do Señor». (ver Xoana de Arco por si mesma e polas súas testemuñas, de Régine Pernoud, p. 98. O nacemento probablemente non foi rexistrado xa que a práctica de rexistrar os nacementos dos plebeos (ou xente que non era nobre) non comezou ata uns séculos máis tarde.
- ↑ "Joana d'Arc". L'Enciclopèdia.cat. Barcelona: Grup Enciclopèdia Catalana.
- ↑ 4,0 4,1 "La santa doncella, Juana de Arco (1412-1431)". Consultado o 2022-08-30.
- ↑ "Le procès de Jeanne d'Arc" (en francés). Consultado o 25 de abril do 2019.
- ↑ "Juana de Arco, una heroína francesa contra los ingleses". historia.nationalgeographic.com.es (en castelán). 2015-02-09. Arquivado dende o orixinal o 30 de agosto de 2022. Consultado o 2022-08-30.
- ↑ Un tribunal presidido polo inquisidor Jean Bréhal volveu reabrir o seu caso trala guerra. O novo veredicto invalidou o orixinal e describiu o proceso anterior como "corrupto, calumnioso, fraudulento e malicioso". [1] (Recuperado o 12 de febreiro de 2006) (en inglés)
- ↑ "Estudiar la propia ausencia: sobre «Las que faltaban. Una historia del mundo diferente», de Cristina Oñoro | PliegoSuelto" (en castelán). Consultado o 2022-08-30.