Back Аирланд бызшәа Abkhazian Iers-Gaelies Afrikaans Irische Sprache ALS አየርላንድኛ Amharic Idioma irlandés AN Īrisc sprǣc ANG आयरिश भाषा ANP اللغة الأيرلندية Arabic ايرلاندى ARZ Idioma irlandés AST

Yernish

Yernish
An Ghaeilge
Fockley magh [ˈɡeːlʲɟə]
Goll er loayrt ayns Pobblaght Nerin, Reeriaght Unnaneysit, Ny Steatyn Unnaneysit, Y Chanadey
Ard Gaeltaghtyn, agh er feie Nerin myrgeddin
Earroo loayreyderyn 355,000 loayreyderyn dooghyssagh ny flaaoil (1983)[1]
538,283 loayreyderyn laaoil (2006)
1,860,000 lesh fys ennagh (2006)
Kynney çhengey Ind-Oarpagh
Corys screeuee Romanagh (Lhieggan Yernish)
Staydys oikoil
Çhengey oikoil ayns Pobblaght Nerin
Yn Unnaneys Oarpagh
Staydys mynlagh oikoil ayns Reeriaght Unnaneysit
Fo stiurey ec Foras na Gaeilge
Coadyn çhengey
ISO 639-1 ga
ISO 639-2 gle
ISO 639-3 gle
Linguasphere 50-AAA-a
Nodyn: Foddee vel cowraghyn sheeanagh ASE ayns Unicode er yn duillag shoh.
Yernisheyryn 'sy cheead rere coontae ny Pobblaght; ta ny shey coondaeghyn ayns Neri Hwoaie currit ry-cheilley.

Ta'n Yernish, ny Gaelg Yernagh,[2] (An Ghaeilge) ny çhengey Cheltiagh ta goll er loayrt ayns Nerin. Ec y traa t'ayn ta'n Yernish ec mynlagh pobble Nerin - ayns ny Gaeltaghtyn son y chooid smoo - agh ta paart mooar cowreydagh eck ayns seihll steat Nerin, as t'ee ymmydit ayns ram aghtyn ym-ysseraght, co-hecksyn persoonagh as staydyn sheshoil. Rere y vunraght, t'ee ny preeu-hengey oikoil as ny çhengey ashoonagh ayns Pobblaght Nerin as ta staydys oikoil eck 'syn Unnaneys Oarpagh. Ta staydys oikoil mynlagh urree ayns Nerin Hwoaie neeshtçp.

Ta'n Yernish myr preeu-hengey hielagh as co-phobbylagh ec 3% phobble ny Pobblaght[3] (as eh 4,422,100 er ooley 'sy vlein 2008).[4] Cha nel fys jarrooagh er earroo ny loayreyderyn ry gheddyn, agh t'eh er ny chredjal dy vel eddyr 20,000 as 80,000 loayreyderyn dooghyssagh ayn.[5] [6] [7] Rere Rheynn Chooishyn Co-phobbylagh, Çheerey as ny Gaeltaght va 17,000 cummaltee ayns Gaeltaghtyn lajer as 17,000 cummaltee ayns Gaeltaghtyn as y Yernish ny çhengey hoogh, as va 17,000 cummaltee ayns lag-Ghaeltaghtyn; cha row yn Yernish ny çhengey lajer 'sy chooid elley jeh'n Ghaeltaght oikoil.[8] Agh, er yn oyr dy vel y Yernish er ny ynsagh ayns ny scoillyn, ta ram sleih elley lesh y Yernish myr y nah-hengey oc, ansherbee. Harrish shen ta 1,656,790 (41.9% sleih-earroo ny Pobblaght as ad 3 bleeaney ny ny s'aa) dy leih gra dy vel y Yernish oc er aght ennagh.[9] Mastey ny h-earrooyn shen ta'n Yernish ec 538,283 (32.5%) persoonyn myr çhengey laaoil (goaill stiagh loayreyderyn dooghyssagh as ad t'ayns y chorys ynsee), as 97,089 (5.9%) persoonyn myr çhengey hiaghtinoil.

Ta 14% sleih-earroo Phobblaght Nerin geaishtaght lesh claareyn radio ayns Yernish dagh laa, 16% geaishtaght eddyr daa as queig keayrtyn 'sy çhiaghtyn, as ta 24% geaishtaght lhieu keayrt 'sy çhiaghtyn.

Rere coontey-pobble ny bleeaney 2006, va 91,862 cummaltee 'sy Ghaeltaght oikoil. Mastey ny cummaltee shen, va'n Yernish loayrit ec 70.8% y phobble as va mygeayrt 60% cummaltee gra ayns Yernish dagh laa.[9]

Rere coontey-pobble ny bleeaney 2001 ayns Nerin Hwoaie va fys ennagh er y Yernish ec 167,487 (10.4%) cummaltee Nerin Hwoaie. Nar ta ny h-earrooyn shen currit ry-cheilley t'ad taishbyney dy vel tushtey ennagh ny Yernish ec 33% (~1.8 millioonyn) dy phobble yn ellan.

Er 13 Mean Souree 2005, ren shirveishee chooishyn joarree yn UO briwnys dys staydys çhengey oikoil y chur er y Yernish. Haink y briwnys ayns bree er 1 Jerrey Geuree 2007, as va'n Yernish ymmydit son y chied cheayrt ayns cruinnaght Choyrle Hirveishee yn UO er 22 Jerrey Geuree 2007 ec y Shirveishagh Noel Treacy, T.D.

  1. ↑ Ethnologue, Gaelic, Irish: a language of Ireland
  2. ↑ Shorys y Creayrie (1979). "Mannin as Nerin ayns Lhing ny Loghlynee". Feddynit magh er 07-11-2009. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (cooney)
  3. ↑ Reiltys Nerin, Statement on the Irish Language 2006PDF (919 KB). Feddynit magh er 21 Jerrey Geuree 2008
  4. ↑ CSO Ireland - Ooley yn phobble Averil 2008
  5. ↑ Endangered languages in Europe: report
  6. ↑ Christina Bratt Paulston. Linguistic Minorities in Multilingual Settings: Implications for Language Policies. J. Benjamins Pub. Co. dg. 81.
  7. ↑ Pierce, David (2000). Irish Writing in the Twentieth Century. Cork University Press. dg. 1140.
  8. ↑ "Ocean FM". Er ny hashtey veih yn lhieggan bunneydagh er 2009-01-05. Feddynit magh er 2009-02-19.
  9. ↑ a b "Census 2006 – Principal Demographic Results" (PDF). Central Statistics Office. Feddynit magh er 2007-06-19.
From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Tubidy