Back توكاماك Arabic Tokamak AST توکاماک (فیزیک پلاسما) AZB Токамак Bashkir Токамак Bulgarian Tokamak BS Tokamak Catalan Tokamak Czech Tokamak Danish Tokamak German
Tokamak je stroj za proizvodnju toroidalnog magnetskog polja za razgraničenje plazme. To je jedan od najviše istraživanih kandidata za proizvodnju kontrolirane termonuklearne fuzijske energije. U novije se vrijeme uređaji ovakvog tipa nazivaju zajedničkim imenom fuzijski reaktori.
Pojam tokamak je transliteracija ruske riječi токамак koja je sama po sebi kratica od ruske riječi: "тороидальная камера в магнитных катушках" – toroidalna komora s magnetiziranim zavojnicama (vjerojatno tochamac). Alternativna, vjerojatno starija, skraćenica postoji, značenja toroidalna komora s aksijalnim magnetskim poljem (toroidal'naya kamera s polem aksial'nym magnitnym).[1] Izumljen je 1950-ih od strane sovjetskih fizičara Igora Jevgenjeviča Tamma i Andreja Saharova (koji je bio inspiriran originalnom idejom Olega Lavrentjeva[2]).
Tokamak se odlikuje azimutnom (rotacijskom) simetrijom i uporabom plazme koja prenosi električnu struju za generiranje spiralne komponente magnetskog polja potrebne za stabilnu ravnotežu. To se može usporediti s drugim fuzionim reaktorom, stelarator, koji ima diskretnu rotacionu simetriju i u kojoj se magnetska polja proizvode od strane vanjskih navoja u kojima se stvara zanemariva električna struja koja teče kroz plazmu.
- ↑ Merriam-Webster Online
- ↑ Bondarenko B D "Role played by O A Lavrent'ev in the formulation of the problem and the initiation of research into controlled nuclear fusion in the USSR" Phys. Usp. 44 844 (2001) available online