Back Германиа Abkhazian Jeureuman ACE Германие ADY Duitsland Afrikaans Deutschland ALS ጀርመን Amharic Germany AMI Alemanya AN Þeodscland ANG जर्मनी ANP
Nagsasabtan: 51°N 9°E / 51°N 9°E
Pederal a Republika iti Alemania Bundesrepublik Deutschland | |
|---|---|
 Eskudo
| |
| Nailian a kanta: Deutschlandlied Kanta ti Alemania (ti maikatlo laeng a berso) | |
![Lokasion ti Alemania (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nangisit a kolordapo) – idiay Kappon ti Europa (berde) — [Leyenda]](view_html.php?sq=Facebook&lang=ilo&q=Papeles:EU-Germany.svg) Lokasion ti Alemania (nangisit a berde) – idiay Europa (berde ken nangisit a kolordapo) | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Berlin 52°31′N 13°23′E / 52.517°N 13.383°E |
| Opisial a sasao | Aleman[1] |
| Grupgrupo ti etniko | Aleman 91.5%, Turko 2.4%, dadduma pay 6.1% (kaaduan a buklen dagiti Griego, Italiano, Polako, Ruso, Serbo-Kroata, Espaiol) |
| Nagan dagiti umili | Aleman |
| Gobierno | Pederal a parlamentario a batay-linteg a republika |
| Frank-Walter Steinmeier | |
• Kanselor | Olaf Scholz (SPD) |
| Nagtakderan | |
| 2 Pebrero 962 | |
| 18 Enero 1871 | |
| 23 Mayo 1949 | |
| 3 Oktubre 1990 | |
| Kalawa | |
• Dagup | 357,588 km2 (138,065 sq mi) (Maika-63) |
• Danum (%) | 1.27 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2021 |  83,129,285[1] (Maika-18) |
• Densidad | 232/km2 (600.9/sq mi) (Maika-58) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2021 |
• Dagup |  $4.743 trillion[2] (Maika-5) |
• Tunggal maysa a tao | $56,956[2] (Maika-15) |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2021 |
• Dagup | $4.319 trillion[2] (Maika-4) |
• Tunggal maysa a tao | $51,860[2] (Maika-15) |
| Gini (2019) |  29.7[3]ababa |
| HDI (2019) | 0.947[4] nangato unay · Maika-6 |
| Kuarta | Euro (€)[2](2002 – agdama) Suiso a prsnko (de facto idiay Büsingen) (EUR, CHF) |
| Sona ti oras | UTC+1 (CET) |
• Kalgaw (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | 49 |
| TLD ti internet | .de [3] |
| |
Ti Alemania [5] (Ingles: Federal Republic of Germany); (Aleman: Bundesrepublik Deutschland), a ti pannakaibalikas ket [bun·des·re·pu·blík dóych·land]) ket maysa a parlamentario a republika a tiponan ti muyong idiay Europa. Daytoy a pagilian ket addan dagiti 16 nga estado nga ti kapitoliona ken kadakkelan a siudad ket ti Berlin. Naisakupan ti Alemania iti kalawa nga 357,021 km2 ken addaan iti kaaduan a kalalainganna a kasasaad ti panawen. Nga addaan daytoy iti 81.8 a riwriw a nagtaeng, isu daytoy ti kaaduan dagiti bilang ti umili a kameng ti estado ken isu ti kadakkelan nga ekonomia iti Kappon ti Europa. Maysa daytoy a nagruna a nabileg a politika iti kontinente iti Europa ken daulo ti teknolohikal kadagiti ad-adu pay a paset.
Ti maysa a rehion a nanaganan iti Hermania, a tinaengan dagiti nadumaduma a Hermaniko a tattao, nga idi ket nadokukomento sakbay idi AD 100. Iti las-ud ti Panag-akar a Paset ti panawen, dagiti Hermaniko a tribu ket nagpaabagatanda a nagpadakkel ken nangipatakder kadagiti agsasaruno a pagarian iti amin a Europa. Idi rugi ti maika-10 a siglo, dagiti Aleman a teritorio ket nagporma ti sentro a paset ti Nasantuan nga Imperio a Romano.[6] Idi las-ud ti maika-16 a siglo, dagiti akin-amianan a rehion ti Alemania ket nagbalin a sentro ti Protestante a Repormasion bayat a dagiti akin-abagatan ken akin-laud a paset ket nabati a tinurayan babaen dagiti Romano Katoliko a denominasion, a dagitoy dua a sangkatiponan ket nakilaban idiay Tallopulo a Gubat, a daytoy ti nagmarka ti rugi ti Katoliko–Protestante a panakabingbingay a nakaidasig ti Aleman a kagimongan manipud idin.[7] Nasakupan idi las-ud ti Napoleoniko a Gubgubat, ti itattakder ti Pan-Hermanismo idiay uneg ti Aleman a Konpederasion a nagbanagan idi 1871 iti panagkaykaysa dagiti kaaduan nga estado ti Alemania iti Alemania nga Imperio, a kaaduan a tinurayan ti Prusia. Kalpasan ti Aleman a Rebolusion iti 1918–1919 ken ti simmaruno a panagsuko ti milisia iti Umuna a Sangalubongan a Gubat, ti Imperio ket sinukatan babaen ti Weimar a Republilka idi 1918, ken nabingbingay babaen ti Tulag iti Versailles. Iti tengnga ti Nalatak a Panagsagsagaba, ti Maikatlo a Reich ket nairangarang idi 1933. Dayta a naudi a paset ti panawen ket namarkaan babaen ti Passmo ken Maikadua a Sangalubongan a Gubat. Kalpasan ti 1945, ti Alemania ket nabingbingay idi babaen ti simmakup a kumaduaan, ken nagbalin daytoy a dua nga estado, ti Daya nga Alemania ken Laud nga Alemania. Idi 1990 ti pagilian ket naipagkaykaysa.
Ti Alemania ket kameng a nangibangon ti Europeano a Komunidad idi 1957, a daytoy ket nagbalin a ti Kappon ti Europa idi 1993. Daytoy ket paset ti Schengen a Lugar ken manipud idi 1999 daytoy ket kameng ti eurosona. Ti Alemania ket maysa a Nalatak a Bileg ken kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, NATO, ti G8, ti G20, ti OECD ken ti Konsilo iti Europa, ken nkaala ti saan nga agtultuloy a tugaw idiay Salaknib a Konsilo ti UN par aiti 2011–2012 a termino.
Daytoy ket adda ti maikapat a kadakkelan nga ekonomia babaen ti nominal GDP iti Lubong ken ti maikalima a kadakkelan babaen ti pagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang. Ti Alemania ket isu ti maikadua a kadakkelan ti komersio iti ruar ken maikatlo a kadakkelan nga agimimportar kadagiti tagilako. Ti pagilian ket nakaparang-ay ti maysa a nangato unay a pagalagadan ti panagbiag ken maysa a komprehensibo a sistema ti sosial sekuridad. Ti Alemania ket pagtaengan pay dagiti adu a makaseknan a pilosopo, dagiti sientista ken agin-inbento, ken naamammoan pay para iti bukodna a kultura ken politiko a pakasaritaan.
- ^ "Bevölkerungsstand am 30. Juni 2021". Statistisches Bundesamt (Destatis). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2019-03-22. Naala idi 2021-10-28.
- ^ a b c d "World Economic Outlook Database: April 2021". International Monetary Fund (iti Ingles). Abril 2021. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 12 Abril 2021. Naala idi 12 Abril 2021.
- ^ "Gini Coefficient of Equivalised Disposable Income". Eurostat (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 9 Oktubre 2020. Naala idi 15 Disiembre 2020.
- ^ "Human Development Report 2020". United Nations Development Programme (iti Ingles). 15 Disiembre 2020. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 15 Disiembre 2020. Naala idi 15 Disiembre 2020.
- ^ Rubino, Carl Ralph Galvez (2000). "Alemania". Ilocano Dictionary and Grammar: Ilocano-English, English-Ilocano (iti Ingles ken Ilokano). University of Hawaiʻi Press. p. 22. ISBN 978-0-8248-2088-6.
- ^ Ti Latin a nagan Sacrum Imperium (Nasantuan nga Imperio) ket nadokumentuan manipud idi 1157. Ti Latin a nagan Sacrum Romanum Imperium (Nasantuan nga Imperio a Romano) ket immuna idi a nadokumentuan idi 1254. Ti napno a nagan "Nasantuan nga Imperio a Romano ti Aleman a Pagilian" (Heiliges Römisches Reich Deutscher Nation) ket napetsaan manipud idi maika-15 a siglo.
Zippelius, Reinhold (2006) [1994]. Kleine deutsche Verfassungsgeschichte: vom frühen Mittelalter bis zur Gegenwart (iti Aleman) (Maika-7 nga ed.). Munich: Beck. p. 25. ISBN 978-3-406-47638-9. - ^ "Alemania". Berkley a Sentro para iti Relihion, Kappia, ken Pannakibiang iti Lubong. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-10-12. Naala idi 2011-12-15.