Back Ҩадахьтәи амшын Abkhazian Noordsee Afrikaans Nordsee ALS ስሜን ባሕር Amharic Mar d'o Norte AN Norþsæ ANG उत्तरी सागर ANP بحر الشمال Arabic ܝܡܐ ܕܓܪܒܝܐ ARC بحر الشمال ARZ
| Baybay Amianan | |
|---|---|
 | |
| Lokasion | Taaw Atlantiko |
| Nagsasabtan | 56°N 03°E / 56°N 3°ENagsasabtan: 56°N 03°E / 56°N 3°E |
| Kangrunaan a sumrekan | Forth, Ythan, Elbe, Weser, Ems, Rin/Waal, Meuse, Scheldt, Spey, Tay, Thames, Humber, Tees, Tyne, Wear, Crouch |
| Pagpagilian ti labneng | Norwéga, Dinamarka, Alemania, Olánda, Belhika, Pransia ken ti Nagkaykaysa a Pagarian (Inglatera, Eskósia) |
| Kadakkelan a kaatiddog | 960 km (600 mi) |
| Kadakkelan a kaakaba | 580 km (360 mi) |
| Kalawa ti rabaw | 570,000 km2 (220,000 sq mi) |
| Agpakatengnga a kaadalem | 95 m (312 ft) |
| Kaadaleman | 700 m (2,300 ft) |
| Tomo ti danum | 54,000 km3 (4.4×1010 acre⋅ft) |
| Kaapgad | 3.4 agingana iti 3.5% |
| Kangatuan a temperatura | 17 °C (63 °F) |
| Kababaan a temperatura | 6 °C (43 °F) |
| Dagiti nagibasaran | Panagitalgedan iti Baybay and Nailian nga Instituto ti Belhika dagiti Masna a Siensia |
Ti Baybay Amianan ket maysa a pingir a baybay iti Taaw Atlantiko a mabirukan idiay nagbaetan ti Gran Britania, Eskandinabia, Alemania, ti Olanda, Belhika, ken Pransia. Daytoy ket maysa nga uneg ti daga a baybay (wenno "samang") a baybay idiay kontinental a samang ti Europa, daytoy ket maikapet ti taaw babaen ti Kanal Ingles iti abagatan ken ti Baybay Norwego iti amianan. Daytoy ket ad-adu ngem 970 kilometro (600 mi) ti kaatiddogna ken 580 kilometro (360 mi) ti kalawana, nga adda ti kalawa ti agarup a 750,000 kuadrado kilometro (290,000 sq mi).
Ti Baybay Amianan ket napauten a lugar dagiti Europeano a pagdaliasatan ken tipay nangruna a pagkalapan. Ti baybay ket nadayeg a papanan para kadagiti panagliwliwa ken turismo kadagiti naibeddeng a pagilian ken ti kinaudi datoy ket nakarang-ay iti maysa a nabaknang a rekurso ti enerhia a mairaman dagiti posil a sungrod, angin, ken dagiti nasapa a panagikeddeng ti allon abileg.
Iti naipakasaritaan, ti Baybay Amianan ket nakaipakita ti kinaprominente iti heopolitiko ken dagiti milisia a panakibiang, a naisangsangayan idiay Akin-amianan nga Europa ngem ti pay sangalubongan babaen dagiti agtigtignay a bileg ti akin-amianan nga Europa a naipan iti sangalubongan idi kaaduan a las-ud ti Tengnga a Panpanawen ken moderno a panawen. Ti Baybay Amianan ket sentro idi ti pannakabangon ti Vikings ken dimtengan , ti Hanseatika a Liga, ti Olanda, ken ti Britaniko a ti tunggal maysa ket nagsuksukisok a mangituray ti Baybay Amianan ken babaen ti panagtengngel ti sumrekan dagiti pagtagilakuan ken dagiti rekurso iti lubong. A kas ti is-isu a rummuaran idiay taaw ti Alemania, ti Baybay Amianan ket nagtultuloy nga estratehiko a nangruna kadagiti dua a Gubat ti Sangalubongan.
Ti aplaya ti Baybay Amianan ket mangited ti dibersidad ti heolohiko ken heograpiko a langlanga. Idiay amianan, dagiti adalem a piordo ken nasalagasag a derraas ket mangmarka kadagiti aplaya ti Norwega ken Eskoses, bayat nga idiay abagatan ket nangruna a buklen dagiti kadaratan nga playa ken dagiti nalawa a naakaba a kapitakan. Gapu ti kapusek ti populasion, ti adu unay nga industrialisasion, ken ti nakaro a panagusar ti baybay ken ti naipalawlaw a luglugar, adda dagiti adu nga enbiromental a parikut a nakabanagan dagiti ekosistema ti baybay. Dagiti enbironmento a pakadanagan—a sapasap a mairaman ti nakaro unay a panagkalkalap, industria ken agrikultura a panagay-ayus, dragado, panagibelleng ken dagiti dadduma pay—a nakaiturongan kadagiti panagikeddeng a panagpawil ti pannakaapday ti baybay bayat a mausay pay laeng kadgiti ekonomiko a pannakabalinna.