Back Mumbai Afrikaans Mumbai ALS ሙምባይ Amharic Bombai AN मुम्बई ANP مومباي Arabic مومباى ARZ মুম্বাই Assamese Mumbai AST मुम्बई AWA
Mumbai
Bombay | |
|---|---|
Metropolitano a Siudad | |
  Mumbai | |
| Nagsasabtan: 18°58′30″N 72°49′33″E / 18.97500°N 72.82583°ENagsasabtan: 18°58′30″N 72°49′33″E / 18.97500°N 72.82583°E | |
| Pagilian | India |
| Estado | Maharashtra |
| Distrito | Siudad ti Mumbai Suburbano a Mumbai |
| Gobierno | |
| • Munisipal a komisionado | Sitaram Kunte[1] |
| • Mayor | Sunil Prabhu (SS) |
| Kalawa | |
| • Metropolitano a Siudad | 603 km2 (233 sq mi) |
| Kangato | 14 m (46 ft) |
| Populasion | |
| • Metropolitano a Siudad | 12,478,447 |
| • Ranggo | 1st |
| • Densidad | 20,694/km2 (53,600/sq mi) |
| • Metro | 18,414,288 |
| Dagiti pagsasao | |
| • Opisial | Marathi[5] |
| Sona ti oras | UTC+5:30 (IST) |
| PIN | 400 xxx |
| Kodigo ti telepono | 9122-XXXX XXXX |
| Panagrehistro ti karro | MH 01—03 |
| Website | www |
Ti Mumbai /mʊmˈbaɪ/, dati nga ammo a kas ti Bombay, ket isu ti kapitolio a siudad iti estado ti India a Maharashtra. Isu daytoy ti kaaduan ti populasion a siudad idiay India, ken ti maikapat a kaaduan ti populasion a siudad iti lubong, nga adda ti dagup ti metropolitano a lugar a populasion iti agarup a 20.5 a riwriw. A maiaraman ti kaarrubana nga urbano a luglugar, a mairaman dagiti siudad ti Navi Mumbai ken Thane, maysa daytoy kadagiti kaaduan ti populasion a urbano a rehion iti lubong.[6] Ti Mumbai ket naisanglad idiay laud nga aplaya iti India ken adda ti naadalem a masna a pagsangladan. Idi 2009, ti Mumbai ket nanaganan idi a kas maysa a Alpha asiudad ti lubong.[7] Isu pay daytoy ti kabaknangan a siudad idiay India,[8] ken adda ti kangatuan a GDP iti ania man a siudad idiay Abagatan, Laud wenno Tengnga nga Asia.
Dagiti pito nga is-isla a nagbukel ti Mumbai ket nagibalayan dagiti komunidad ti mangngalap a kolonia. Para kadagiti napalabas a siglo, dagiti isla ket ket tinengtengngel dagiti nagsasaruno a patneng nga imperio sakbay a naibbatan kadagiti Portuges ken ti sinaruno ti Kompania ti Britaniko a Daya nga India. Idi las-ud ti maika-18 a siglo, ti Mumbai sinukogan manen babaen ti Hornby Vellard a gandat,[9] a nagaramid ti panakaala manen dagiti lugar a nagbaetan dagiti pito a konstituente nga is-isla manipud iti baybay.[10] Daytoy ket nalpas idi 1845, ti gandat ket ti pannakairaman ti panagipatakder kadagiti nangruna a kalsada ket perokaril ket nangbalbaliw ti Bombay iti maysa a nangruna a puerto idiay Baybay Arabiano. Ti ekonomiko ken edukasinal a panagrangrang-ay ket isu ti nagipakpakitaan ti siudad idi las-ud ti maika-19 a siglo. Daytoy ket nagbalin a napigsa a batayan para iti panagwayawaya a tinay iti India idi las-ud ti nasapa a maika 20 a siglo. Idi nagbalin a nawaya ti India idi 1947, ti siudad ket nainkorporado iti Bombay nga Estado. Idi 1960, kalpasan ti Samyukta Maharashtra a tignay,ti maysa a baro nga estado ti Maharashtra ket napartuat idi ti Bombay a kas ti kapitoliona. Ti siudad ket nanaganan iti Mumbai idi 1996,[11] ti nagan a naala manipud iti Koli a diosen—Mumbadevi.
Ti Mumbai ket isu ti komersio ken liwliwa a kapitolio iti India, daytoy ket maysa pay kadagiti 10 a kalaingan iti lubong a a sentro ti komersio iti termino iti sangalubongan a panagayos ti busbos,[12] nga agpatpataud kadagiti 5% iti GDP ti India,[13] ket banagan para iti 25% iti maipataud ti industria, 70% iti maipapan ti baybay a komersio idiay India (Mumbai Port Trust & JNPT),[14] ken 70% iti pundo a naibaybayad iti ekonomia iti India.[15] Ti siudad ket pangbalayan kadagiti nangruna nga instituto ti busbos a kas ti Reserve Bank of India, ti Bombay Stock Exchange, ti National Stock Exchange of India, ti SEBI ken ti korporado a kuartelan dagiti nadumaduma a kompania ti India ken dagiti multinasional a korporasion. Daytoy ket pangibalayan pay dagiti kangrunaan a sientipiko ken nuklear nga instituto ti India a kas ti BARC, NPCL, IREL, TIFR, AERB, AECI, ken ti Departamento ti Atomiko nga Enerhia. Ti siudad ket ibalayanna pay ti Hindi ti India (Bollywood) ken Marathi nga industri a ti pelikuka ken telebision. Dagiti opurtunidad ti negosio ti Mumbai, ken ti pay pannakabalin ti panakamatgedan ti nagatngato a pagalagadan ti biag,[16] ket mangaw-awis kadagiti peregrino manipud kadagiti amin apaset ti India ken, iti gapuna daytoy, makaararamid ti siudad a kas maysa a pagtunawan ti puli kadagiti adu a komunidad ken dagiti kultura.
Ti Mumbai ket naam-ammuan a kas maysa a sekular a siudad. Nupay kasta daytoy ket nakasagaba kadagiti nadumaduma a panagraut dagiti terorista manipud iti rugi ti maika-20 a siglo. Adda dagiti adu a natnatay ket nakapukawan dagiti tagikua iti maipapan ti komunidad a riribok idi 1992–93, ken dagiti panagbomba idi 1993 .
- ^ "Ni Sitaram Kunte ti baro a komisionado iti sibiko a bagi ti Mumbai". DNA India. Mumbai, India. Press Trust of India. 30 Abril 2012. Naala idi 16 Hulio 2012.
- ^ "Dagiti siudad nga adda ti populasion ti a 1 lakh ken nagatngato" (PDF). censusindia. Ti Rehistrar Heneral ken Komisionado ti Sensor, India. Naala idi 17 Oktubre 2011.
- ^ "Panakairanggo dagiti distrito iti Maharashtra babaen ti kadakkel ti populasion 2011". CensusIndia.gov.in. Naala idi 25 Abril 2011.
- ^ "Urbano nga Aglomerasiones/Dagiti siudad nga adda ti populasion ti 1 a lakh ken nagatngato" (PDF). Censusindia. Ti Rehistrar Heneral ken Komisionado ti Senso, India. Naala idi 17 Oktubre 2011.
- ^ "Ti laeng Marathi para iti opisial nga obra, dagiti korporado ket agibagbaga iti devp body". The Indian Express. Mumbai, India. Express News Service. 26 Pebrero 2010. p. 2. Naala idi 16 Hulio 2012.
- ^ "Populasion ti urbano ng aglomerasion nga adda ti 750,000 nga agtataeng wenno ad-adu pay idi 2007 (rinibu) 1950–2025 (India)". Departamento ti Ekonomia ken Sosial a Pannakibiang (UN). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-12-23. Naala idi 9 Hunio 2009.
- ^ "GAWC a Listaan ti Pannakiranngo dagiti Siudad ti Lubong". Diserio.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2010-02-22. Naala idi 2012-08-15.
{{cite web}}: Ad-adu ngem maysa kadagiti|accessdate=ken|access-date=ti nainaganan (tulong) - ^ "Ti India ket makasapul ti netwrk dagiti siudad para iti nalaka a panagsinnukat ti rural ken urbano – Ekonomia ken Politika". livemint.com. 3 Agosto 2009. Naala idi 5 Mayo 2010.
- ^ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 28
- ^ "Idi Un-unana nga aldaw idiay Bombay". Ganganaet nga Annuroten. 24 Hunio 2011. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-08-24. Naala idi 22 Pebrero 2012.
- ^ "Bombay: Pakasaritaan iti maysa a Siudad". Britaniko a Biblioteka. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-02-13. Naala idi 8 Nobiembre 2008.
- ^ "Mumbai, ti daga dagiti opurtunidad – Times Of India". Timesofindia.indiatimes.com. 20 Hulio 2011. Naala idi 22 Hulio 2011.
- ^ "Ti Mumbai nga Urbano nga Inprastruktura a Gandat". Metropolitano a Rehion a Turay ti Panagrangrang-ay ti Mubai (MMRDA). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2009-02-26. Naala idi 2012-08-15.
{{cite web}}: Ad-adu ngem maysa kadagiti|accessdate=ken|access-date=ti nainaganan (tulong)Panagtaripato ti CS1: bot: di ammo ti kasasaad ti kasisigud nga URL (silpo) - ^ "10 a kadaksan a pannakaibelleng ti lana a nagngina kadagiti trilion a napukpukaw: Rediff.com Business". Business.rediff.com. Naala idi 16 Agosto 2010.
- ^ "Sangalubongan nga Eropuerto ti Navi" (JPG). City and Industrial Development Corporation (CIDCO). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-07-09. Naala idi 18 Hulio 2008.
- ^ Corporation, Marshall Cavendish (Septiembre 2007). Ti Lubong ken dagiti Tattaona: Dumaya ken Akin-abagatan nga Asia. Marshall Cavendish. p. 451. ISBN 978-0-7614-7631-3. Naala idi 8 Hulio 2012.