Cienco

Cienco (de la Latina scientia, "konoco") esas, en sua primara senco, "la sumo di konoci". Plu precize, ol esas la sistematal esforco por konstruktar ed organizar savo pri l'universo en expliki e previdadi probebla.^[1]

La skopo di cienco esas komprenar ed explikar la mondo e sua fenomeni, havanta kom fundamento la konoco, kun skopo establisar previdadi ed aplikebla uzi di ca konoco. Cienco aceptas kritiki, ambe a la konoci aquirita ed a la metodi uzita. La permananta questionado di lua konoci e metodi facesas da epistemiologio, qua esas fako di filozofio. La konoco kreita da cienco esas bazo por diversa teknikala developi, qui multafoye produktas importanta efekti en la socio ed en la historio.

Cienco konsistas ek grupo di certena faki, singla ek li relatanta certena parto di ciencala konoco. Exemple matematiko, fiziko, kemio, biologio, mekaniko, optiko, astronomio, arkeologio, edc. Ca kategoriizo nek esas fixa, nek esas unika, e ca faki povas subdividesar en subfaki. Singla fako o subfako ank esas specifika cienco.

La vorto cienco esas plurasenca, kovranta precipue tri senci:

1. konoco di certena kozi, qui utilesas por developar la vivo o l'aferi,
2. ensemblo di konoci aquirita per studio o praktiko,
3. hierarkiigo, organizo e sintezo di konoci per generala principi.

1. ↑ Heilbron, J.L.:The Oxford Companion to the History of Modern Science.  Publikigita da Oxford University Press.  Loko di publikigo: New York. Dato di publikigo: 2003.  Pagino/pagini: vii-x. Idiomo: Angla.  Videz chapitro: Prefaco.
   Segun on povas lektar en la texto: ...modern science is a discovery as well as an invention. It was a discovery that nature generally acts regularly enough to be described by laws and even by mathematics; and required invention to devise the techniques, abstractions, apparatus, and organization for exhibiting the regularities and securing their law-like descriptions.