Back Аелементқәа рпериодикатә система Abkhazian Periodieke tabel Afrikaans Periodensystem ALS የንጥረ ነገሮች ሠንጠረዥ Amharic Tabla periodica d'os elementos AN आवर्त सारणी ANP الجدول الدوري Arabic طابلو دوري ARY جدول دورى ARZ পৰ্যাবৃত্ত তালিকা Assamese
La periodala tabelo (o periodo-tabelo) esas tabelala dispozo di la kemiala elementi, rangizita segun lia atomala nombro (nombro di protoni), elektrono-ajusti, e sencesa kemiala havaji. Ca rangizo montras periodala tendenci, tala quala elementi kun simila manieri en la sama kolono. Lo anke montras quar rektangula bloki kun kelka preske simila kemiala havaji. Generale, en un rango (periodo) l'elementi esas metali ye la sinistra, e nemetali ye la dextra.
La rangi di la tabelo esas nomata periodi; la koloni esas nomata grupi. Sis grupi (koloni) havas nomi e nombri: exemple, elementi de la grupo 17 esas la halogeni; e grupo 18, la nobla gasi. La periodala tabelo povas esar uzata por derivar relateso inter la havaji dil elementi, e predicas la havaji di nova elementi ne ja deskovrita o sintizita. La periodala tabelo provizas utila trabaro por analizar kemiala manieri, ed esas larje uzata en kemio ed altra cienci.
Dmitri Mendeleyev publikigis ye 1869 l'unesma larje rikonocebla periodala tabelo. Ilu developis lua tabelo por ilustrar periodala tendenci en la havaji di la tatempa elementi savata. Mendeleyev anke predicis kelka havaji di tatempa elementi nesavata qua expektus plenigar lakuni en ica tabelo. Maxim multe di lua predicuri esis pruvita korekta kande l'elementi esis pose deskovrita. La periodala tabelo di Mendeleyev esis pluvastigita e rafinita per la deskovro o sintezo di plusa elementi nova e la developo di nova modeli teoriala explikar kemiala manieri.
Omna elementi - del atomala nombro 1 (hido) til 118 (oganesono) - sive deskovrita sive sintizita, inkluzite la maxim recenta adjuntaji (elementi 113, 115, 117, e 118) esis konfirmita dal IUPAC ye la 30a di decembro 201. Li kompletigis l'unesma sep rangi di la periodala tabelo.[1] L'unesma 94 elementi existas en la naturo, quankam kelki nur trovesas en traco-quantesi ed sintizesis en laboratorii ante ke li deskovresis en la naturo.[n 1] Elementi kun atomala nombri de 95 til 118 nur sintizesis en laboratorii o nukleara reaktori.[2] Sintezo di elementi qua havas plu alta atomala nombri persequas. Plura sintezala radionuklidi di naturala elementi anke produktis en laboratorii.
- ↑ Chemistry: Four elements added to periodic table -
- ↑ Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements. Publikigita da Oxford University Press. Loko di publikigo: New York, NY. Dato di publikigo: 2011.
Citala eroro: Existas <ref> etiketi por la grupo nomizita "n", ma nula etiketo korespondanta <references group="n"/> trovesis, o mankas la </ref> por klozar li.