Assedju ta' Malta (1565)

Assedju ta' Malta
Il-wasla tat-Torok f'Malta
Data 18 ta' Mejju – 11 ta' Settembru, 1565 Post Malta
Belliġeranti
Imperu Ottoman	Kavallieri ta' San Ġwann Imperu Spanjol Maltin
Kmandanti
Kızıl Ahmedli Mustafa Pasha Piyale Pasha Turgut Reis † Salih Reis Uluç Ali Reis	Jean de Valette Goncales de Medran† Melchior de Robles† Kurunell Mas † Mathurin Romegas
Saħħa
22,000-48,000	6,100-8,500
Korruti
<25,000-35,000	2,500 truppi 7,000 ċivil 500 skjav

L-Assedju ta' Malta, magħruf ukoll bħala l-Assedju l-Kbir seħħ fl-1565 meta l-Imperu Ottoman attakka l-Gżejjer Maltin li dak iż-żmien kienet taħt idejn il-Kavallieri ta' San Gwann. L-assedju dam kważi erba' xhur, bejn it-18 ta' Mejju sal-11 ta' Settembru 1565.

Fit-18 ta' Mejju 1565, il-flotta Ottomana mmexxija minn Mustafa Paxà, kmandant tal-armata u Pjali Paxà l-ammiral tal-flotta waslet qrib il-kosta ta' Malta. Minn hawn beda l-Assedju l-Kbir li dam sejjer għal 145 jum.

Wara l-waqgħa ta' Tripli, fl-1551, u l-attakk fuq Għawdex fl-istess sena, l-Ordni fittex li jikkonsolida d-difiża ta' madwar il-Port il-Kbir. Ġie deċiż li jinbnew postazzjonijiet difensivi ġodda. Fuq in-naħa tan-Nofsinhar tal-Isla nbena l-Forti San Mikiel. u s-swar li jipproteġu l-Isla min-naħa li tħares lejn Kordin. Mal-Forti Sant'Iermu, li dak iż-żmien kien sempliċement torri żgħir, inbniet fortizza mdaqqsa li setgħet takkomoda ġwarniġjon ta' mitt suldat, u f'każ ta' gwerra anki aktar minn hekk. Il-perimetru tal-Birgu fuq in-naħa tal-Kalkara kif ukoll dak li jħares lejn in-Nofsinhar, ġew imdawra minn linja ta' difiża. Is-swar tal-Imdina u l-Kastell tar-Rabat, Għawdex tħallew f'idejn il-kunsilli amministrattivi rispettivi tagħhom biex ikunu rranġati mill-aħjar li setgħu.^[1]

Sa mill-1557 kienu bdew jinxterdu x-xnigħat li t-Torok kienu se jattakkaw lil Malta.^[2] Jekk mhux għal ħaġa oħra, dan l-attakk kellu jsir biex is-Sultan Tork jikkastiga u jrażżan l-Ordni ta' San Ġwann talli l-Kavallieri baqgħu jattakkaw il-bastimenti Torok u dawk Musulmani. Dawn l-atti ta' piraterija kienu jsiru biex l-Ordni ta' San Ġwann jaħtaf l-merkanzija, l-armi u l-iskjavi biex dawn jinbiegħu. It-tieni raġuni kienet li s-Sultan kien konxju li jekk Malta taqa' taħt idejh, l-Imperu Ottoman kien ikun għamel akkwist ieħor biex jikseb post strateġiku f'nofs il-Mediterran minn fejn il-qawwa Torka setgħet tattakka l-Punent tal-Ewropa, u għaldaqstant l-Imperu Spanjol.

Id-deċiżjoni finali mill-Porte Sublimi li jattakka lil Malta ttieħdet f'Ottubru 1564.^[3] Diġà fl-ewwel xhur tal-1565, l-ispjuni tal-Ordni f'Kostantinopli kienu qed iwasslu informazzjoni lil De Valette, li kien hemm ħafna preparamenti għaddejja fl-arsenali u fit-tarzni tat-Torok, u għaldaqstant l-attakk fuq il-Gżejjer Maltin kien jidher wieħed imminenti. De Valette talab lil diversi mexxejja Insara, l-aktar lill-Imperatur Filippu II, u lill-Papa Piju IV, għall-għajnuna.^[4] Huwa bagħat ukoll komunikazzjoni lill-Kavallieri kollha tal-Ordni ta' San Ġwann, imferrxa f'bosta pajjiżi, biex jiġu Malta sabiex jiddefendu l-interessi tal-Ordni.

1. ^ De Giorgio, Roger (1985). A City By An Order (bl-Ingliż). Valletta: Progress Press. pp. 37–59.
2. ^ De Giorgio, Roger (1985). A City By An Order. p. 56.
3. ^ Spiteri, Stephen C. (2005). The Great Siege - Knights vs Turks mdlxv (bl-Ingliż). Tarxien: Gutenberg. p. 37.
4. ^ De Giorgio, Roger (1985). A City By An Order. pp. 54–56.