Bronstied

De bronstied (rundumme 3000 tot 800 veur Christus) is de tied dee volgden op et Neolithicum. In Centroal-Europa is der tussen de ni-je steentied en de bronstied nog ne koppertied (dee mangs tot et neolithicum erekkend wödt) te underscheiden; in West-Europa en ok in Nederlaand bunt wal wat kopperen veurwarpen evonden (Veluwe), moar dit waren uutzunderingen.

Brons verving tiedens de bronstied langzoam vuursteen as belangriekste materioal veur gereedschop en woapens en wöd ok ebruukt veur sieröa. De eerste veurwarpen van brons waren veurnamelek bielen, en ok wat dolken, helleboarden en sieröan zoas armbanden. Brons wöd langzoam veulveurkommend, en steeds meer soorten metoalen veurwarpen kwamen in gebruuk.

Enkele veurbeelden van bronzen veurwarpen:

• Woapens: helleboarden, dolken, zwoarden, speerpunten, pielpunten
• Gebruuksveurwarpen: bielen, sikkels, beitels, messen, gereedschop veur metoalbewarking
• Sieröa: mantelspelden, armbanden, torques (hals versiering), spiroalen, kralen.

In verskillenden streke vond brons neet tegeliek ingang en de juusten tiedsanduuding van de bronstied kan dus per land of streake verskillen. Zo was der, getuuge de vondsten, dudelek meer sproake van bronsgeeten in Drenthe as in den rest van Nederlaand. Meugelek kwam dit deurdat doar nen pan-Europesen handelsweg leep oaver de Drentse heuvelrugge noar de barnsteenrieke Oostzeekuste.

De kennis van et bewarken van metoalen, ok brons ontstoand in et Midden-Oosten. Doar wodden brons vanof rundumme 3000 v.Chr. gebruukt. Dizze kennis hef zich heanig an verspreid deur Europa.

Sommige van de oldst bekenden verhalen, zoas den Ilias, den Odyssee, delen van den Biebel en et Gilgamesjepos spöllen zich in de bronstied of.

De bronstied wödt in ne skriftloze kultuur op-evolgd deur de iezertied.