Fransk

Et fransk (in de taal selvs: français) is een romaanske taal dee vordkummen is üüt et latyn. Et fransk wordt spröäken in Frankryk, Kanada (vöäral in Quebec), Belgie (vöäral Wallonie en Brüssel), Luxembörg, Monaco, Switserland, in vroggere franske kolonys en in de teagenswoordige oaversaeske gebeden van Frankryk. Ungeväär 274 miljoon meansken binnen et fransk machtig, wårvan umdeby 76 miljoon memmetaalspreakers.

Et fransk wykt up een grout antal punten van de andere romaanske talen af. As eyrste hevt et fransk een vearegånde afslyting van morfologiske üütgangen. Ten tweyde hevt et fransk een grout antal breakings en klankveranderings, dee al in et oldfransk vöärkwammen en in et middelfransk döärevolueerd binnen. Ten darde hevt et een licht keltiske substråt (weaderumme te seen in een woord as quatre-vingt, "tachetig", letterlik "veer-twintig"; in de keltiske talen wordt der in twintigtallen teld) en een slim ingrypende germaanske, vöäral frankiske, superstråt, dat him under meyr ütert in de dubbele untkennings ne ... pas, ne ... rien, ne ... personne ens.

Döärdat et fransk een geleevde taal was by de europääske elite rund de 17. tot de 19. eyw, hevt et ouk düdelike spouren nålaten in et neadersassisk en et neaderlandsk. Een pår vöärbealden dårvan binnen: duusjen (doucher), avveceren (avancer), buro (bureau), parmetåsy (parentage), nivo (niveau), toilet (toilette), begasy of pakkasy (bagage).

Üüt et fransk binnen verskillende kreooltalen untstån, een vöärbeald dårvan is et haitiaansk kreoolsk.