Back Jagter-versamelaar Afrikaans Jäger und Sammler ALS الصيادون-الجامعون Arabic Ловци събирачи Bulgarian Societat caçadora-recol·lectora Catalan Lovci a sběrači Czech Jægere og samlere Danish Jäger und Sammler German Κυνηγός-συλλέκτης Greek Hunter-gatherer English
Jager-gadderaars of jager-verzamelaars bint meansen dee zich in leaven höld deur op deers te jagen en plaanten te gaddern die a'j etten kunt. Vake döt n keerl t jagen en de vrouwluu doet gaddern. Wearldwiet gef et nog eankele duuzenden meansen wat op disse wieze leaft.
In et geskiedenisbook van de mensheid besloat de heufdstukken dee-t de jager-gadderaars behandelt wietweg de meeste bladzieden. Tenminste, dat zol zo motten wean a'j kiekt noar de tied dat de mensheid de eerde veurnaomelek as nomaden bevölkten. Van de 60.000 joar dat der mensen van de ni-jerwetse soort (Homo sapiens) rundlepen op dizze planeet, schat wi-j noo dat wi-j de langste tied hiervan, rundumme 50.000 joar, hebt eleafd as jager-gadderaars. En a'j de hele soort (Homo) bekiekt van de oalderwetse meanssoort noar de ni-jerwetse meanssoort (watte wi-j bunt), dan ku'j zeggen dat meansen zo um en noabi-j drie miljoen joar op disse wieze leafd hebt.
Et leaven as jager-gadderaar stoand in et tekken van oaverleaven. Deur op tocht te goan veur et gadderen van etboare wilde plaanten en et jagen op wilde dieren zörgden zi-j elken dag wier veur genog te etten. De jager-gadderaars leafden n primiteef leaven: mangs hadden zi-j gene vaste verbliefsplaats, moar trokken zi-j in kleine tröpkes (deurgoans 20-50 leu) rond as nomaden op zeuk noar ni-je gebeeden woar genog eaten te vinden was.
Et is n misverstaand dat jager-gadderaars n erbermelek bestoan hadden. Gemiddeld enommen hadden zi-j woarschienliek better eaten dan primitieve boern en verkeerden zi-j in ne bettere gezondheid. Wal hebt vri-j kleine gröpskes jägers en gadderaars n groot gebeed neudig um in te leaven. Et is unwoarschienlek dat de eerde veur de untwekkeling van den laandbouw ooit meer as 10 miljoon inwonners had.
Op verskillende plaetse en op verskillende tiedstippen gingen gröppen mensen oaver op et holden van vee en huusdieren. Ok wödden plaanten kultivierd. Hierdeur was den tocht neet lenger noodzoakelek en wodden oaveral darpen gesticht, later uutgreujend tot steadn.
Vermeudelek is dit et eerst ebeurd in et Midden-Oosten. In et streumgebeed van den Eufroat en de Tieger (Mesopotaomie) untstoanden zo'n 10.000 joar eleden de eerste stadstoaten.