De 8051 microcontroller is een acht bit CISC microcontroller die door Intel in 1980 op de markt gezet werd. Hoewel Intel de 8051 en afgeleiden niet meer produceert is het ontwerp zo populair dat er wel twintig (en meer) verschillende types op de markt zijn, die allemaal opgebouwd werden rond dezelfde kern (core). Deze derivaten worden aangeboden door onder meer de fabrikanten NXP Semiconductors, Infineon, Texas Instruments en Atmel.