Adelaar (heraldiek)

Een adelaar, arend of arn (of aren, aeren of aer) is een heraldische figuur die vooral in Midden-Europa veel wordt gebruikt, met name in Oostenrijk en Duitsland. In de Nederlanden zijn de leeuwen veel gebruikte wapendieren.

Een bijzondere adelaar is de dubbelkoppige adelaar. In de (latere) wapens van het Heilige Roomse Rijk van de Duitse Natie, het Keizerrijk Duitsland, het Keizerrijk Oostenrijk, het Keizerrijk Rusland en in Albanië komt deze adelaar voor. Ook steden en families dragen, soms als een bijzonder keizerlijk eerbewijs, een dergelijke adelaar.

Keizer Sigismund van het Heilige Roomse Rijk nam in 1433 als eerste van de Duitse keizers een dubbelkoppige adelaar in zijn wapen op. Hij volgde daarmee het Byzantijnse voorbeeld. Hij legde vast dat de "Rooms koning" (de nog niet gekroonde maar wel gekozen keizer) een adelaar met één kop in zijn wapen zou dragen. Pas na de keizerskroning in Aken of Frankfurt am Main kreeg de adelaar twee koppen. De kleur van de adelaar varieert, er zijn zwarte, goudkleurige, witte, rode en geblokte adelaars bekend.