De Ansari X Prize was een prijs van 10 miljoen dollar die uitgeloofd werd aan het team dat het eerste particulier ontwikkelde, herbruikbare ruimtevaartuig ontwikkelde. Het ruimtevaartuig moest binnen twee weken na de eerste ruimtevlucht opnieuw naar de ruimte terugkeren.
Op 4 oktober 2004 werd de X Prize gewonnen door het experimentele ruimtevliegtuig SpaceShipOne van het bedrijf Scaled Composites. Het ruimtevaartuig werd ontworpen door Burt Rutan en gefinancierd door Microsoft-oprichter Paul Allen.
De prijs, bedoeld om particuliere ruimtevaart te stimuleren (bijvoorbeeld voor ruimtetoerisme en commerciële intercontinentale luchtvaart via de ruimte), was gemodelleerd naar eerdere luchtvaartprijzen, zoals de Orteigprijs die Charles Lindbergh in 1927 won door non-stop van New York naar Parijs te vliegen.
De X Prize werd in 1996 aangeboden door de X Prize Foundation, een initiatief van Peter Diamandis. In 2004 werd de prijs hernoemd tot Ansari X Prize na een donatie van de Iraans-Amerikaanse zakenvrouw (en eerste vrouwelijke ruimtetoerist) Anousheh Ansari en haar zwager Amir Ansari. Andere bekende donateurs waren de schrijver Tom Clancy en de zakenman James Smith McDonnell, oprichter van McDonnell Aircraft (later McDonnell Douglas).